«تحلیل زبان عرفانی «عبهرالعاشقین» درمبحث عشق بر اساس الگوی گفتمان پویا»

یکی از ویژگیهای عرفان روزبهان از عارفان سده ششم، توجه ویژه به موضوع عشق و شرح مراحل آن است. . شرح این مراحل موجب ایجاد زبان خاص عرفانی در «عبهرالعاشقین» شده است. «عبهرالعاشقین» که به­طور ویژه به­موضوع عشق می­پردازد، حاصل تجربه­های عرفانی روزبهان است و از صیرورت مدام سالک حکایت می­کند. تجربه این «شدن­های» پیوسته وقتی در بستر زبان جاری می­شود، ویژگی­های خاصی به خود می­گیرد. تحلیل زبان عرفانی ویژه او در مراحل مختلف صیرورت سالک در مراتب عشق با استفاده از الگوی گفتمان پویا میسر می­شود. این الگو نشان می­دهد زبان عرفانی عبهرالعاشقین ایستا نیست و بنیاد آن بر تحول است. هدف این پژوهش روشن نمودن مسیر پویایی تجربه عرفانی سالک در طریقت عشق و در بستر زبان است. بر این اساس، این پژوهش به بررسی«هویت» و مسیر «شدن» سالک خواهد پرداخت. با استفاده از مربع معناشناسی بخشی از روند صیرورت در کلام را می­توان بررسی کرد. این مطالعه آشکار می­کند که هویت سالک، عبارت از عارفی است که به مقام فنای صفاتی رسیده است؛ اما خشنودی به عشق انسانی و توقف در آن حجاب راه اوست. غایت سیر سالک دیدار تجلی جمال الهی در سیمای معشوق انسانی و رسیدن به فنای ذات و توحید است. فعل موثر «خواستن» به­هنگام گزینش میان دو راه توقف یا پویایی نمود می­یابد. فعل موثر «بایستن» در تقدیر حق­تعالی در قرار دادن امتحان عشق تجلی می­یابد. اما رسیدن سالک به فاعل «توانشی» و منزل مشاهده و وصل به فضل و جذبه الهی میسر است نه اراده سالک...

Keywords:

Rozbehan , vise , devenir , Verbe modaux. , dynamic discourse , love , روزبهان , غایت , شدن , افعال موثر , گفتمان پویا , عشق