توسعه ضمانت اجراها و سازوکار های اجرایی نوین در حقوق بین الملل محیط زیست به منظور حفاظت کارآمد و موثر محیط زیست

سابقه و هدف: جامعه بین المللی، جامعه ای  است متشکل از دولت ها، که خود واضع مقررات و قواعد حقوق بین ­الملل و نیز مجری آن هستند. مبنای حقوق بین الملل، زاییده ی نیاز و ضرورتی است که دولت ها در جامعه ­ی بین ­المللی برای همزیستی احساس می­ کنند و تا موافقت نداشته باشند؛ نمی­ توان آن ها را ملزم به پذیرش قاعده جدید کرد. با وجود این، ضمانت­ های اجرایی مبتنی بر یک ساختار دوجانبه؛ شامل اعتراض دیپلماتیک و اقدامات متقابل می­ باشد که بر رفتار دولت ها تاثیر گذار است. در حقوق محیط زیست هم ضمانت­ های اجرایی برای حفاظت بیشتر از محیط زیست، بعد از نقض تعهد مبتنی بر قواعد عام ­الشمول ایجاد شده است. علاوه بر ضمانت ­های اجرایی، ساز و کار هایی قبل از نقض تعهد توسط دولت­ ها یا سازمان ­های بین ­المللی برای حمایت و حفاظت از محیط زیست، وضع گردیده است. هدف این پژوهش؛ تبیین و بررسی توسعه ضمانت­ ها و ساز­ و­ کار های اجرایی نوین در حقوق بین ­الملل محیط زیست به منظور حفاظت کارآمد و موثر از محیط زیست و همچنین ارائه راهکارهایی جهت برون­ رفت از چالش­ های حقوقی در زمینه اجرای تعهدات و بررسی کفایت ساز­ و­ کار ها و ضمانت­ های اجرایی کلاسیک در حقوق بین ­الملل محیط زیست می­ باشد.مواد و روش ­ها: روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی است و روش گردآوری داده ها مبتنی بر مطالعه کتابخانه ­ای و مراجعه به اسناد با جستجوی اینترنتی است. از این ­رو، با روش توصیفی و تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ­ای و داده ­های موجود، در بخش اول ساز­ و ­کارها و ضمانت­ های اجرایی موجود در زمینه حفاظت از محیط زیست بررسی می­ شود و در بخش دوم ساز ­و ­کارها و ضمانت­ های اجرایی نوین و دلایل شکل ­گیری آن­ها، مورد بحث و بررسی قرار می­ گیرد.نتایج و بحث: سوال اصلی تحقیق بیان می­ دارد که آیا در حقوق محیط زیست برای حفاظت بیشتر از محیط زیست ساز­و­کار ها و ضمانت های اجرایی نوینی در حال پیدایش و شکل گیری است؟ از این­رو، با به ره­گیری از مبانی نظری پژوهش، به این فرضیه پرداخته می­ شود که در حقوق محیط زیست برای حفاظت بیشتر از محیط زیست، ساز­و­کار ها و ضمانت­ های اجرایی نوینی در حال پیدایش و شکل ­گیری است. در این پژوهش با تفکیک مفهوم ضمانت اجرا از مکانیزم، در صدد بیان ناکارآمدی ضمانت­ های اجرایی کلاسیک شامل ضمانت­ های اجرایی مدنی و کیفری و ساز­و­کار های کلاسیک حفاظت از محیط زیست می­ باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته­ ها حاکی از آن است که بدلیل ماهیت خاص مسائل محیط زیستی و ارتباط آن با ضرورت ایجاد و توسعه ساز­و­کار ها و ضمانت­ های اجرایی نوین و با توجه به این که با وجود توسعه ساز­و­کار ها و ضمانت­ های اجرایی کلاسیک در حقوق بین­ الملل محیط زیست، بدلیل محدودیت­ های موجود در آن­ها، این توسعه به تنهایی برای حفاظت از محیط زیست کافی نبوده، ساز­و­کار های جدیدی مانند مالیات سبز، بیمه ­های زیست­ محیطی و صندوق تامین خسارات زیست­ محیطی و همچنین ضمانت­ های اجرایی نوینی ایجاد و در حال توسعه می­ باشد.نتیجه ­گیری: در حقوق محیط زیست، دو نوع ضمانت اجرایی نوین شامل"پرداخت خسارت بدون موافقتنامه و مراجعه به دادگاه در مواردی که تخریب شدید در محیط زیست ایجاد شده" و همچنین "کنترل پایبندی و عدم پایبندی دولت­ های عضو، به کنوانسیون­ های زیست­ محیطی" برای حفاظت کارآمد و موثراز محیط زیست شناسایی و در حال توسعه می ­باشد.

Keywords:

ضمانت اجراهای نوین , سازوکارهای اجرایی نوین , پرداخت خسارت بدون موافقتنامه و مراجعه به دادگاه , کنترل پایبندی و عدم پایبندی دولت