بررسی رویکرد فلسفی اسپینوزا به دین و نتایج الهیاتی آن

از نظر اسپینوزا دین بر اساس مقاصدش نظامی جهان شمول و فراقومی است که برای عامه مردم از طریق اطاعت از خدا واقعیت می یابد. او اصول هفت گانه ایمان را در همین راستا بیان می کند. اسپینوزا آموزه های دین را ساده، حداقلی و مبتنی بر تاریخ و زبان می داند. به باور وی ازآنجاکه طبیعت بیشتر انسان ها متاثر از احساسات است و نه عقل، برای نجات آنان باید دین را در ابتدا بازیابی کرد و درنهایت دموکراتیک نمود. اسپینوزا تحقق عملکرد منحصربه فرد دین در نجات تقریبا همه آدمیان را در مطیع کردن دین با تفکیک آن از فلسفه و درنتیجه دموکراتیک سازی الهیات پیشنهاد می دهد. دموکراتیک کردن دین به تعدیل اقتدار سیاسی دین و تقویت اقتدار سیاسی کشور منجر می شود. معنای بازیابی شده اسپینوزا از دین، اساسا دموکراتیک است و این ویژگی جدید، امکان سازگاری الهیات او با سیاست را فراهم می کند و در پرتو همین رویکرد به دین، آزادی انسان و جامعه به دست خواهد آمد. در نوشتار حاضر کوشیده شده است خوانش فلسفی و متفاوت اسپینوزا از دین و نتایج الهیاتی برگرفته از این خوانش بررسی شود.

Keywords:

اسپینوزا , فلسفه , دین , نجات , الهیات سیاسی