بررسی نقش زمین ساخت جنبا در شکل گیری حوضه بسته گراغه، شهرستان زاهدان

حوضه آبریز بسته گراغه در قسمت میانی پهنه زمین درز سیستان و غرب و شمال غرب شهر زاهدان قرار گرفته است. وجود یک حوضه بسته وسیع و فرو افتاده که توسط گسل های جنبا احاطه شده است در پهنه برشی- فشارشی پهنه زمین درز سیستان می تواند فرصت مناسبی را برای مطالعه زمین ساخت جنبا در این گستره را فراهم کند. در این راستا به بررسی ارتباط بین ساختارهای زمین ساختی و نحوه تشکیل و تکامل حوضه بسته گراغه به کمک محاسبه شاخص های ریخت زمین ساختی و شواهد صحرایی پرداخته شده است. شاخص های مورد مطالعه عبارت اند از شاخص شکل حوضه(BS)، شاخص انتگرال فراز نما(HI)، شاخص نسبت بین پهنای کف دره به ارتفاع آن (VF)، شاخص میانگین شیب محوری کانال (MASC)، شاخص عدم تقارن حوضه آبریز (AF)، پیچ وخم پیشانی کوهستان (SMF) و ارزیابی نسبی فعالیت زمین ساختی (Iat). شاخص های ریخت زمین ساختی نشان دهنده فعالیت بالا و عدم تقارن حوضه است. پارامترهای به دست آمده نشان دهنده فعالیت بالای زیر حوضه های مجاور گسل های مرزی حوضه اصلی است به صورتی که زیر حوضه های با فعالیت پایین اغلب در مرکز و با فاصله از گسل های اصلی قرار گرفته اند. این گسل ها با تبعیت از شکل حوضه از شمال و شمال غرب به یکدیگر نزدیک و در جنوب وجنوب شرقی از هم فاصله می گیرند به صورتی که گسل های محدوده کننده حوضه با حرکت به سمت جنوب دچار یک چرخش پاد ساعتگرد شده و در نتیجه آن باعث ایجاد یک پهنه کششی فروافتاده در این پهنه فشارشی شده است.

Keywords:

شاخص های ریخت زمین ساختی , پهنه زمین درز سیستان , تراکشش , زمین ساخت جنبا , حوضه گراغه