اخلاق در نظام حقوقی: دادرسی عادلانه در هیات های شبه قضایی ثبتی

زمینه: دادرسی عادلانه و منصفانه، به عنوان یکی از بنیادی ترین مطالبات اخلاقی در نظام حقوقی می‎تواند پیامدهای مثبتی را در نظام حقوقی برجای گذارد. تاثیرگذاری نظام ثبتی در جامعه درحال افزایش می‎باشد و لازم است تا پیمایش های مناسبی درباره رعایت انتظارات از آنها به ویژه در زمینه توجه به قواعد ماهوی دادرسی منصفانه انجام شود. در قوانین و مقررات ثبتی به صراحت نسبت به دادرسی عادلانه اشاره ای نگردیده است و نظام دوگانه ای قابل تصور است. نخست، در برخی از این اصول گزاره هایی در راستای رعایت آن در هیات های شبه قضایی ثبتی دیده می شود. دوم، وجود کاستیهایی که کفه ترازو را به آن سمت سوق می‎دهد و در مجموع اینکه توجه کافی و شایسته‎ای به جایگاه و اهمیت اصول دادرسی منصفانه در روند شکل دهی هیات های شبه قضایی ثبتی مشاهده نمی شود. این مقاله، ضمن بررسی هیاتهای شبه قضایی ثبتی نشان می‎دهد که دادرسی عادلانه یکی از شاخه های دادرسی اخلاقی و مطلوب بوده که به رغم اهمیت بالای آن در قوانین و مقررات ثبتی کمتر بدان پرداخته شده است. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد  تسری تضمینات دادرسی عادلانه و منصفانه در این هیاتها به نحو کامل و در تمام مراحل رسیدگی ممکن نیست که این امر منجر به تضییع حقوق اشخاص می‎گردد. شایسته است فرایند مطلوبی در بازنگری قوانین و مقررات ثبتی وبازتاب قواعد دادرسی منصفانه و تعیین ضمانت اجرایی اندیشیده شود تا از این طریق امکان منصفانه سازی دادرسی هیاتهای فوق افزایش یابد و بنیان های اخلاقی نظام حقوقی دچار تزلزل نگردد.

Keywords:

Ethics , Legal system , Fair trial , Quasi-judicial bodies , اخلاق , نظام حقوقی , دادرسی عادلانه , هیاتهای شبه قضایی