تحلیل اکتشافی راهکارهای مقابله با بیابانزایی در مناطق خشک کشور بر اساس نظر مطلعان کلیدی و محلی (مطالعه موردی: استان یزد)

بیابانزایی عارض های است که یک ششم جمعیت جهان، ۷۰ درصد اراضی خشک که به ۶ / ۳ میلیارد هکتار بالغ میشود و همچنین یک چهارم مساحت جهان را تحت تاثیر منفی خود قرار می دهد. واضح ترین آثار بیابان زایی علاوه بر فقر گسترده، تخریب بالغ بر ۳ / ۳ میلیارد هکتار از مراتع جهان است. تنزل حاصلخیزی خاک و افت ساختار آن در بیش از ۴۷ درصد مناطق خشک و تخریب زمین های زیرکشت آبی که بیش از ۳۰ % مناطق پرجمعیت سرزمین های خشک را در بر میگیرد؛ از دیگر مظاهر بیابانزایی است. تمامی آمار فوق که در بند دوم از فصل دوازدهم دستور کار قرن ۲۱ به آن اشاره گردیده است، نشان از اهمیت و جایگاه مطالعاتی بحث بیابان زایی علی الخصوص در مناطق خشک و کویری جهان دارد. با اهمیت این موضوع پژوهش حاضر با هدف کلی تحلیل اکتشافی راهکارهای مقابله با بیابان زایی در مناطق خشک کشور ایران با مطالعه موردی استان یزد به عنوان یکی از مناطق شاخص در بحث بیابانزایی گردآوری گردیده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات آن اسنادی و میدانی است. جامعه آماری پژوهش را ۴۳ نفر از متخصصین استان یزد تشکیل می دهند که به صورت گلوله برفی شناسایی و بر اساس تکنیک دلفی، آزمون اسمیرنوف و فریدمن مورد ارزیابی قرار گرفته اند. بر اساس نتایج و بر اساس نظر مطلعان کلیدی ۱۱ راهکار اساسی، علمی و عملیاتی برای مقابله با بیابان زایی در استان یزد شناسایی گردیده است که از این میان، راهکار مدیریت اراضی (جلوگیری از تغییرات کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی و کشاورزی به ساختمانی-صنعتی، معدنی و ساخت و ساز) با آماره آزمون فریدمن ۷.۲۴ در سطح ۹۹ درصد اطمینان به عنوان مهم ترین راهکار معرفی گردیده است.

Keywords:

مخاطرات محیطی , بیابان زایی , مطلعان کلیدی , مناطق کویری , استان یزد