مقایسه شاخص عملکرد زیست محیطی ایران و سایر کشورها در زمینه بازیافت پسماند و ارتباط آن با شاخص های اقتصادی

شاخص عملکرد زیست محیطی، یک شاخص بسیار مهم و ترکیبی است که اهدافی را جهت نیل به کارایی محیط زیست مشخص می کند و موقعیت فعلی هر یک از اجزای تشکیل دهنده این شاخص را اندازه گیری کرده و چگونگی نیل به اهداف موردنظر هر کشور را ارزیابی می کند. مطالعات متعددی نشان می دهند شاخص های اقتصادی اثرات زیادی بر سیستم های مدیریت پسماندهای کشورها دارد. هدف از این مقایسه شاخص عملکرد زیست محیطی ایران و سایر کشورهای در زمینه بازیافت پسماند و ارتباط آن با شاخص های اقتصادی بوده است. مطالعه حاضر به صورت کتابخانه ای و موردی می باشد. به این صورت که ابتدا اطلاعات مربوط به شاخص عملکرد محیط زیست، بهداشت محیط و مدیریت پسماند و زیربخش های آنها برای کشورهای مورد مطالعه از جمله ایران از گزارش سال EPI ۲۰۲۲ و سایت EPI.Yel. org استخراج شده و در نرم افراز اکسل مرتب سازی شد و تجزیهو تحلیل مربوط به آن صورت گرفت. در ادامه برای بررسی اثر شاخص های اقتصادی بر پارامترهای مدیریت پسماند، لازم است مهمترین شاخص های اقتصادی هر کشور از سایت و گزارش سال ۲۰۲۲ بانک جهانی و سازمان بین المللی کار استخراج شوند. این شاخص ها شامل تولید ناخالص ملی، نرخ بیکاری، درآمد ملی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی شد. بعد از استخراج اطلاعات و داده های اقتصادی به بررسی ارتباط بین شاخص های اقتصادی و شاخص های محیط زیستی پرداخته گردید. نتایج مقایسه کشورها از نظر عملکرد زیست محیطی در زمینه مدیریت پسماند نشان می دهد از نظر عملکرد جمع آوری پسماند، عربستان، بحرین و قطر دارای بیشترین امتیاز در سال ۲۰۲۲ و عراق ، پاکستان و افغانستان دارای کمترین امتیاز بوده اند و ایران در رتبه ۱۲ام قرار گرفت. نتایج مقایسه کشورهای مورد مطالعه در زمینه بازیافت نشان داد ترکیه و مصر دارای بیشترین امتیاز و قطر و سودان دارای کمترین امتیاز بوده اند و ایران در رتبه ششم قرار گرفت. میزان ضریب جینی ارتباط معنی داری در زمینه مدیریت پسماند در کشورهای مورد مطالعه نداشته و کشورهایی که تولید ناخالص داخلی بیشتری دارند امتیاز بالاتری نسبت به سایر کشورها داشته اند.

Keywords:

عملکرد زیست محیطی , شاخص های اقتصادی , بازیافت , مدیریت پسماند