مبانی مسوولیت مدنی ناشی از اعمال رویه های ضد رقابتی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و اتحادیه اروپا)

شناختن مبنای هر نوع مسوولیتی در اعمال صحیح قواعد آن نوع از مسوولیت لازم است. اجرای صحیح قواعد مسوولیت مدنی ناشی از نقض حقوق رقابت نیز، مستلزم شناخت مبنای این مسوولیت است؛ به ویژه آنکه تحلیل این مسوولیت نسبت به بسیاری از حوزه های ضمان قهری، سابقه ی کمتری در ادبیات حقوقی ایران و اتحادیه ی اروپایی دارد. حقوق اتحادیه ی اروپایی به عنوان یکی از نظام های پیشروی حقوق رقابت، در پذیرش مسوولیت مدنی رقابتی چالش برانگیز بود. تضارب عقاید در رویه ی قضایی این اتحادیه، دستورالعمل خسارات ناشی از نقض حقوق رقابت مصوب ۲۰۱۴ را از جهت قاعده گذاری پویاتر نموده است. در این پژوهش، نظام حقوقی اتحادیه ی اروپایی به جهت شباهت های قاعده گذاری با حقوق ایران و تدقیق مولفان و دادرسان دادگاه اتحادیه ی اروپایی در این حوزه، مورد تطبیق واقع شده است. دیر زمانی است که در تحلیل مسوولیت مدنی از مبنای تقصیر بهره برده ایم. در حقوق اتحادیه ی اروپایی، مبنای مسوولیت بدون تقصیر با نتیجه ی مسوولیت محض، در مسوولیت مدنی ناشی از رویه های ضد رقابتی پذیرفته شده است، اما در حقوق ایران، پذیرش این مبنا و نظریه ی تقصیر، به عنوان مبنای واحد مورد قبول، دشوار است. علاوه بر مبانی مرسوم، دو مبنای بازدارندگی و عدالت توزیعی به عنوان مبانی نویی که تحلیل اقتصادی حقوق در قرن حاضر در حوزه ی مسوولیت مدنی ناشی از رویه های ضد رقابتی به آنها پرداخته است، نیز به عنوان مبانی پیامدگرا، در این دو نظام حقوقی، مورد تحلیل واقع شده اند.

Keywords:

Anti-competitive practices , Fault , Strict liability , Deterrence , Distributive justice , رویه ی ضد رقابتی , تقصیر , مسوولیت محض , بازدارندگی , عدالت توزیعی