شروط تحقق خسارت مشترک دریایی در مقررات یورک آنتورپ با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان و ایران

در جریان سفر دریایی مسافر، کشتی، بار و کرایه در خطر است و ممکن است به هریک از این ها خساراتی وارد آید. چنانچه خسارات وارد تنها به حساب کشتی و آن قسمت از کالا یا سایر اموال روی کشتی که خسارت دیده ویا ایجاد هزینه کرده منظور گردد، خسارت خاص و چنانچه در این خصوص، تقسیم یا تسهیم میان سایرین وجود داشته باشد، خسارات مشترک خواهد بود.  مطابق قاعده a از مقررات یورک آنتورپ ۲۰۰۴ که با تغییر اندکی از ماده ۶۶ قانون بیمه دریایی انگلستان (مصوب ۱۹۰۶) اقتباس شده است، «عمل خسارت مشترک تنها زمانی تحقق می­یابد که فدا کردن یا هزینه های فوق العاده عمدا و به صورت معقول برای امنیت مشترک و حفظ اموال از مخاطراتی که  در یک سفر مشترک دریایی پیش می­آید انجام شده باشد». شروط تحق خسارت مشترک گاه موجب حدوث اختلافات و در پس آن طرح پرونده­های متفاوتی گشته که بررسی آنان  ضمن این که شروط تحقق مذکور در قاعده a را تشریح می کند، شروط دیگری را نیز که قاعده a بیانگر آن نیست، تبیین می­کند. تعریفی که از خسارات مشترک دریایی در ماده ۱۸۵ قانون دریایی ایران (مصوب ۱۳۴۳) به عمل آمده با تعریف مذکور در قاعده a کاملا تطبیق نمی­کند. در ماده ۱۸۵ اشاره­ای به کلمات فدا کردن، مناسب و معقول و سفر دریایی مشترک نشده است؛ حال آن که هر یک از این کلمات و اصطلاحات در حوزه حقوق خسارات مشترک دارای مفهوم و اهمیت خاص است که لزوم تجدیدنظر در این مقررات را ایجاب می­کند.

Keywords:

General Average , Special Average , The York Antwerp rules ۲۰۰۴ , خسارت مشترک دریایی , خسارت خاص , قواعد یورک آنتورپ ۲۰۰۴