تجزی در اجتهاد از دیدگاه محقق اردبیلی

علی اکبر ذاکری

تجزی در اجتهاد از دیدگاه محقق اردبیلی

Publish place: Journal Of jurisprudence، Vol: 3، Issue: 9

Publish Year: 1375

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: Persian

نسخه کامل این Paper ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

Certificate
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

https://civilica.com/doc/1931466

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFI-3-9_005

تاریخ نمایه سازی: 16 اسفند 1402

Authors

علی اکبر ذاکری

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :

محقق اردبیلی ، از جمله شخصیت هائی است که با ...
او ، با درایت کامل و اندیشه ناب خویش ، ...
او به ثقل اکبر و ثقل اصغر ، دو یادگار ...
بر اساس این ژرف اندیشی و تکیه بر ثقلین بود ...
محقق اردبیلی ، درباره مقبوله عمر بن حنظله از این ...
وی ، برای اثبات این دیدگاه ، مشهوره ابی خدیجه ...
دیدگاه تجزی در اجتهاد ، گر چه پیش از اردبیلی ...
اهمیت بحث از تجزیبحث تجزی امروزه ، از اهمیت ویژه ...
روشن است ایجاد رشته های تخصصی در هر عملی ، ...
در بحث اجتهاد ، اعم از تجزی و اقسام اجتهاد ...
۱ . جایز بودن عمل مجتهد مطلق و متجزی ، ...
۲ . امکان رجوع دیگران به وی و تقلید از ...
۳ . نفوذ حکم مجتهد مطلق و متجزی در قضاء ...
به جهت اهمیت بحث و دیدگاه محقق اردبیلی ، درباره ...
اجتهاد مطلقاجتهاد با قاعده های ویژه خود ، شیوه ای ...
مجتهد شخصی است که از این شیوه صحیح بهره می ...
آقا ضیاء عراقی می نویسد :« هو ما یقتدر به ...
تجزی در اجتهاد آن است که شخص توان استنباط برخی ...
کسانی که در اجتهاد ، ملکه را دخیل می دانند ...
محقق اردبیلی ، جزو کسانی است که علم و یا ...
با این حال ، اجتهاد متجزی را که پیش از ...
البته ، اگر ملاک حجت بودن قول مجتهد را اجتهاد ...
غزالی ، می نویسد :« اجتهاد نزد من از کارهایی ...
وی ، در ادامه سخن ، سیره فقهاء را به ...
فقط اخباریان ، از جمله امین استر آبادی ، صاحب ...
گویا نظر اینان استنباط کنونی تمام احکام است ...
اشکال شده که ما در بین فتاوای دانشمندان و فقیهان ...
در پاسخ گفته اند : این تردید از سوی مجتهد ...
مجتهد ، با کمک دلیل ها و اصول عملی ، ...
اقسام اجتهاد مطلقاگر ملاک تقسیم اجتهاد ، اجتهاد کنونی باشد ...
ملکه شجاعت ، از راه عمل و تمرین و با ...
اما ملکه اجتهاد ، امکان دارد برای شخص به دست ...
توضیح :این حالت آن گاه تبدیل به ملکه می شود ...
شخص صاحب ملکه ، دانش های مقدماتی مورد نیاز اجتهاد ...
۲ . اجتهاد در پاره ای از باب های فقهکسی ...
صاحب مفتاح الکرامه در این باره می نویسد :« من ...
کسی که به مسائل اصول فقه ، با اتقان و ...
مجتهد مطلق در این قسم ، تنها در کار بردن ...
۳ . اجتهاد در همه باب های فقهمجتهدی که ویژگی ...
این قسم ، مصداق کامل اجتهاد مطلق است ، مقسم ...
پاسخ گوئی به مسائلی که پس از آن مطرح و ...
تجزی در اجتهادتجزی در اجتهاد ، برابر تعریفی که ارائه ...
از بررسی کتاب های فقهی و اصولی ، سه نظر ...
محقق اردبیلی ، جزو کسانی است که تجزی را پذیرفته ...
۲ . گروهی که تجزی در اجتهاد را جایز نمی ...
این نظر از اصول العامه (۱۷) و فقه الامام الصادق ...
محمد جواد مغنیه می نویسد :« و قد اختلف الفقهاء ...
فقهاء در امکان تجزی اختلاف دارند : گروهی پذیرفته اند ...
اگر مقصود ایشان این است کسی که ملکه مطلق اجتهاد ...
۳ . گروهی از علماء ، که درباره تجزی سخن ...
با توجه به اهمیتی که قول به تجزی دارد ، ...
در بین علماء اهل سنت ، غزالی و عضدی آن ...
* علامه حلی ( م : ۷۲۶ ) در کتاب ...
در قواعد الاحکام در شرایط قاضی می نویسد :« و ...
« شرط است که آگاه باشد به آنچه که بر ...
علامه در این جا طرح مساله و اختلاف در آن ...
بحث نهایه الاصول علامه را فرزندش فخر المحققین ، در ...
علامه در این اثر ، پاسخ مخالفان تجزی را یاد ...
در دروس می نویسد :« و یتجزی الاجتهاد علی الاصح ...
* محمد تقی اصفهانی در هدایه المسترشدین می نویسد :« ...
از علماء عامه ، غزالی ، فخر رازی ، تفازانی ...
و ظاهر دلیل ها روا بودن تجزی است ، همان ...
* شاگر اردبیلی ، صاحب معالم تجزی را ممکن می ...
* سید محمد جواد حسینی عاملی ، در مفتاح الکرامه ...
با توجه به آنچه یاد شد می توان ادعا کرد ...
در فواتح الرحموت آمده :« اختلف فی تجزی الاجتهاد بان ...
فالاکثر قالوا : نعم یتجزی الاجتهاد و منهم الامام حجه ...
در تجزی اجتهاد اختلاف است . بدین معنی که شخص ...
بیشتری گفته اند : آری ، اجتهاد در خور تجزی ...
افزون بر علمایی که عبارت های آنان یاد شده و ...
محقق خراسانی در کفایه الاصول (۳۴) ، شرح کننده آن ...
شبر ، در اصول الاصلیه ، تجزی را پذیرفته و ...
دلیل های تجزیبحث درباره دلیل های تجزی ، با بررسی ...
امکان تجزیمسائل و باب های فقه از جهت مدرک و ...
از سوی دیگر اشخاص از جهت فهم و درک و ...
از این روی امکان دارد شخصی در مسائلی توان اجتهاد ...
به طور کلی ، می توان گفت : پیشینه هر ...
محقق خراسانی پس از بیان امکان تجزی ، توضیح می ...
بنابراین ، امکان و تحقق تجزی امری مسلم و پذیرفتنی ...
روایاتاز دلیل هایی که بر تجزی اقامه گردیده ، روایت ...
اما استناد به مقبوله عمر بن حنظله ، برای تجزی ...
۱ - مشهوره ابو خدیجه :« روی احمد بن عایذ ...
احمد بن عایذ از ابی خدیجه نقل کرده است که ...
این روایت را کلینی در کافی (۴۸) ، شیخ طوسی ...
اما در نسخه علی اکبر غفاری « شیئا من قضایانا ...
بررسی سندسند شیخ صدوق را به احمد بن عائذ ، ...
حسن بن علی بن زیاد و شاء ، توثیق خاص ...
و احمد بن عایذ را نجاشی توثیق کرده (۵۵) و ...
اشکال عمده ای که وجود دارد ، در خود ابو ...
محقق تستری ، پس از نقل قول شیخ و نجاشی ...
افزون بر این که تضعیف شیخ ، مبتنی است بر ...
بنابراین ، می توان روایت را از جهت سند پذیرفت ...
محقق اردبیلی درباره سند روایت ابی خدیجه می نویسد :« ...
ضعف سند روایت ، به واسطه ابو خدیجه و دیگری ...
دلالت روایتمورد استشهاد در روایت این بخش از کلام امام ...
به کسی مراجعه کنید که بخشی از قضاوت های ما ...
بنابراین کسی که بر خبشی از احکام آگاهی داشته باشد ...
محقق اردبیلی درباره دلالت این روایت می نویسد :« فیه ...
در بحث امر به معروف و نهی از منکر و ...
در استدلال به روایت ابو خدیجه بر تجزی ، دو ...
پاسخ : نخست آن که : چیزی از زیاد ، ...
در هر دو صورت ، مقصود ، دانستن تمام احکام ...
دو آن که روایت ابو خدیجه را مشایخ سه گانه ...
با توجه به این که قضاوت های ائمه (ع) محدود ...
۲ . اشکال دوم آن است که شیخ طوسی ، ...
برابر این نقل که با روایت پیش یکی است و ...
پاسخ این اشکال روشن است ، زیرا روایت ضعیفی که ...
۲ . مقبوله عمر بن حنظلهدومین روایتی که بر تجزی ...
فقهایی که تجزی را پذیرفته اند ، گفته اند : ...
فربما یکون ذاملکه مطلقه و لا یجوز تقلیده لعدم استنباط ...
چه بسا شخصی دارای ملکه مطلقه اجتهاد باشد ، وی ...
برابر این نظر که مفاد دلیل های شرعی فرض شده ...
استدلال اردبیلی به مقبولدیه بر تجزیمحقق اردبیلی ، سند مقبوله ...
ایشان پس از نقل تمام مقبوله می نویسد :« مقبوله ...
این روایت ، نزد فقها پذیرفته شده است و به ...
از جمله : کسی که حدیث اهل بیت را روایت ...
چگونگی استدلال محقق اردبیلی ، به مقبوله برای تجزی ، ...
با توجه به دیدگاه های محقق اردبیلی ، شیوه استدلال ...
۱ . کسانی که روایتگرند و دقت در شناخت حلال ...
آنچه این احتمال را در کلام محقق اردبیلی ، تقویت ...
و فیه تامل لعدم حجیه الاعتبار و ان ظاهر الاخبار ...
در این کلام درنگی است ، زیرا صرف اعتبار ( ...
اردبیلی در اینجا « عرف احکامنا » را که در ...
۲ . امکان دارد ، استدلال اردبیلی بر تجزی ، ...
برای روشن شدن این مطلب ، لازم است دیدگاه محقق ...
محقق اردبیلی ، در بحث کتاب های گمراه کننده کتاب ...
« فلا ینبغی الاعراض عن الاخبار النبویه التی رواها العامه ...
در ادامه ، آن گاه که درباره خرید و فروش ...
با توجه به آنچه یاد شد ، بار دیگر سخن ...
خلاصه دیدگاه محقق اردبیلی : روایتگر حدیث ائمه که آشنای ...
گروهی از فقیهان ، مانند : صاحب جواهر (۷۴) در ...
به هر حال ، برابر دیدگاه محقق اردبیلی ، که ...
برابر دیدگاهی که از محقق اصفهانی نقل شد ، متجزی ...
بنابراین ، محقق اردبیلی برای تجزی ، هم به روایت ...
سید علی طباطبائی در ریاض المسائل ، بین روایت ابو ...
ایشان ، پس از اینکه از شهید ثانی نقل می ...
سند مقبوله را با توثیق داود بن حصین و عمر ...
پاسخ :نخست آن که ضعف معلی بن محمد و ابو ...
دو آن که : این ضعفی که ایشان نقل کرده ...
سه آن که : در ارتباط با دلالت آن ، ...
بنابراین ، نمی تواند مقبوله را بر مشهوره از جهت ...
دلیل ها و اشکال های مخالفان تجزیکسانی که تجزی را ...
۱ - در خور تجزی نبودن ملکه اجتهادمجتهد کسی است ...
نقد و بررسیدر پاسخ از این اشکال می توان گفت ...
همان گونه که یاد شد ، ملکه اجتهاد ، قوه ...
از این روی ، امکان دارد شخصی به خاطر این ...
این که گفته اند : ملکه کیف نفسانی ، بسیط ...
فلاسفه در تعریف کیف نوشته اند :« عرض لا یقبل ...
اما همین کیف ، از جهت متعلق تقسیم می شود ...
محقق اصفهانی ، در این باره می نویسد :« بان ...
از این روی کسی که از مسائل اجتماعی ، سیاسی ...
امام امت ، در « منشور برادری » به روشنی ...
بنابراین ، تقسیم ملکه از جهت متعلق ، امری است ...
۲ - مسائل فقهی به هم پیوسته انداشکال دیگری که ...
پاسخ :این سخن که تمام باب های فقهی ، با ...
نیاز به کند و کاو در هنگام استنباط ، به ...
اختلاف در فتوا هم ، دلیل بر درستی و برتری ...
امروز ، این یک ، موضوع روشنی است که انتخاب ...
آقا ضیاء عراقی ، پس از پذیرش رجوع دیگران به ...
بلکه در برخی موارد تقلید از مجتهد متجزی متعین خواهد ...
بنابراین ، چه بسا نظر مجتهد متجزی ، به واقع ...
۳ - اجماعاشکال دیگری که بر تجزی گرفته اند و ...
به عبارت دیگر ، اجماع دلیل لبی ( غیر لفظی ...
به طور کلی ، بحث از اجتهاد و تقلید ، ...
دوم آن که : اگر اجماعی باشد ، در این ...
از این روست که می بینیم محقق اردبیلی ، با ...
سوم آن که : اگر مقصود از حجت بودن گمان ...
« آیه دلیل است بر نادرست بودن تقلید برای کسی ...
امام خمینی در رساله اجتهاد و تقلید می نویسد :« ...
بنابراین از جهت سیره و بنای عقلا ، تفاوتی بین ...
حجت بودن قول متجزی و اختیار های او ، از ...
۲ . امکان رجوع دیگران به وی و تقلید از ...
۳ . اثر گذاری حکم مجتهد متجزی در قضاء و ...
در ارتباط به موضوع نخست ، بیان شد که مقتضای ...
ایشان در خصوص جواز عمل مجتهد برابر نظر خویش جایز ...
محقق اردبیلی بر این باور است شایسته بودن مقلد ، ...
و امام خمینی « ره » نیز برابر این نظر ...
جایز بودن مراجعه به متجزی و اثر گذاری حکم ویمحقق ...
ظاهر ، جایز بودن تمان آنچه برای مجتهد کل است ...
بنابراین ، می توان به مجتهد متجزی ، در فتوا ...
و شایسته نیست شک در روا بودن عمل به گفته ...
محقق اصفهانی در این باره می نویسد :« لا فرق ...
در اجتهاد ، تفاوتی نیست بین مطلق و تجزی در ...
بنابراین ، تفاوتی بین مجتهد متجزی و مطلق در احکام ...
محقق اردبیلی ، با توجه به مقبوله عمر بن حنظله ...
باز روشن نیست تقدیم اعدل و اصدق و ... از ...
به عبارت دیگر ، لاین پیش داشتن تعین دارد . ...
اما برخی بر این نظرند در صورتی که متجزی ، ...
درنتیجه چنانچه وی ، در بخشی که استنباط می کند ...
نشر اندیشه متجزیگروهی بر این باورند که نباید اندیشه های ...
محقق اردبیلی ، جزو کسانی است که از آزاد اندیشی ...
« علی انه قد یناقش فی الواجب الکفائی ، لعدم ...
افزون بر آنچه گفته شد ، در واجب کفائی مناقشه ...
از آنچه گذشت ، نتیجه می گیریم که با قول ...

نمایش کامل مراجع