ترکیب ابعاد سیاسی و عرفانی در شخصیت امام خمینی (س)

چکیده: عرفان و سیاست دو بعد انفکاک ناپذیر، شخصیت امام را تشکیل می دادند. درواقع زندگی شخصی و سیاسی امام را بایستی برآیند تعامل این دو بعد دانست . اگر در مورد پیشرفت روحی (معنوی ) امام و اسفار اربعه ملاصدرا مقایسه ای داشته باشیم ، می توانیم بگوییم که دوران اولیه تاکید امام خمینی (س ) بر عرفان و موضوعات مربوطه ، به سفرهای اول و دومی که ملاصدرا شرح داده ارتباط دارد؛ خودداری امام از درگیر شدن در فعالیتهای سیاسی علنی تا سال ۱۳۴۱ بدان علت بود که یک فرآیند سیاسی از آمادگی باطنی در ایشان در جریان بود. درگیر شدن امام در حوزه سیاست و رهبری انقلاب اسلامی به سفر سوم اسفار ملاصدرا شباهت داشت . درواقع بینش بی نظیری که امام خمینی (س ) در مقاطع بحرانی و حساس انقلاب از خود نشان دادند را صرفا نمی توان در چهارچوب فراست سیاسی توضیح داد. امام بصیرتی داشت که فراتر از تقاطع بلافصل را می دید؛ این بصیرت شهود عرفانی امام در حوزه سیاست بود. درواقع پیشرفت امام به سوی «سرچشمه عظمت و جلال » بود که او را قادر ساخت انقلابی را رهبری کند که به مثابه سلوک دسته جمعی مردم ایران بود. مقاله حاضر به بررسی ابعاد سیاسی و عرفانی شخصیت امام و سفرهای چهارگانه در زندگی ایشان می پردازد. خلاصه ماشینی: اگر در مورد پیشرفت روحی (معنوی ) امام و اسفار اربعه ملاصدرا مقایسه ای داشته باشیم ، می توانیم بگوییم که دوران اولیه تاکید امام خمینی (س ) بر عرفان و موضوعات مربوطه ، به سفرهای اول و دومی که ملاصدرا شرح داده ارتباط دارد؛ خودداری امام از درگیر شدن در فعالیتهای سیاسی علنی تا سال ۱۳۴۱ بدان علت بود که یک فرآیند سیاسی از آمادگی باطنی در ایشان در جریان بود. این مناجات در متون و بیانیه های متعلق به مراحل مختلف زندگی ایشان حضور دارد: در شرحی بر حدیثی از امام جعفر صادق (ع ) در مورد لقاءالله که در چهل حدیث ایشان (۱۳۱۹) آورده شده است ؛ در یکی از آثار ایشان در رابطه با ابعاد باطنی نماز، معارج السالکین ، که در همان سال (۱۳۱۱) تکمیل شد؛ در «جهاد اکبر یا مبارزه با نفس »، متن یک سخنرانی که در رابطه با تهذیب نفس در نجف در سال ۱۳۵۱، ارائه شد؛ در سخنان ایشان در رابطه با تفسیر سوره فاتحه (حمد) که در دی و بهمن ماه ۱۳۵۸ از تلویزیون پخش شد و در «راه عشق »، نامه ای که امام خمینی به عروسش ، فاطمه طباطبایی در سال ۱۳۶۳ نوشت . بنابراین ، اشتیاق برای «کشف حجب نورانی و دسترسی به سرچشمه عظمت و جلال » یک عنصر دائمی در زندگی مذهبی عبادی امام خمینی (س ) به حساب می آید و تنها با در نظر داشتن این عنصر است که می توان تمامیت مبارزات و توفیقات ایشان ، از جمله مبارزات و موفقیتهای سیاسی شان ، را درک کرد.

Keywords:

امام , عرفان , سیاسی , ملاصدرا , امام خمینی ( س ) , سفر