حدود مسئولیت امین در عملیات بانکی غیر ربوی

نوشته حاضر به بررسی وجهه امانی فعالیت های بانکی می پردازد که لازمه وساطت بانک ها در عملیات سرمایه پذیری و تامین سرمایه است و در قسمت عمده انواع عملیات بانکی مذکور در قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۱۳۶۲, دیده می شود. در باب مسئولیت امین, فاصله و تفاوتی بین قواعد اولیه فقهی و قواعد عام حقوق مدنی از یک سو و قواعد حاکم بر عملیات بانکی از سوی دیگر, دیده می شود. از این رو نیاز به توجیه فقهی و حقوقی این بحث محسوس است. در سرمایه گذاری مشترک اگر چه فرض امانت موجب رفع مانع غرر, و تجویز شرعی عملیات بانکی مشارکتی, مستلزم وصف امانت می شود, اما رواج آن نیازمند تضمین اصل سرمایه, و تضمین وصول سهم مناسب و واقعی از منافع و سود فعالیت سرمایه, و مصونیت از خسارت غیر واقعی است. برای تامین تعهدات امین و تضمین حقوق مالک, قراردادهای سرمایه گذاری به شرط مسئولیت امین تنظیم می شوند. این مقاله به توجیه فقهی و حقوقی عملیات مزبور با پذیرش شرط مسئولیت امین به طور قانونی یا قراردادی در خصوص امانت بانکی به عنوان یک موسسه دارای شخصیت حقوقی و با وضعیت امانت سازمانی می پردازد.

Keywords:

مسئولیت امین , امانت سازمانی , شرط تحدید مسئولیت , شرط تضمین سرمایه , شرط تضمین سود , تخصیص ذمه , تبعیت سهم سود از سهم سرمایه , تعیین درصد به عنوان اماره بر حداقل سود واقعی , اقتضای ذات عقد , اقتضای اطلاق عقد