تحلیل همدید روزهای گردوغباری شدید دوره گرم در مناطق مجاور پهنه های بیابانی (مطالعه موردی: اهواز)

هدف این پژوهش کشف رابطه میان الگوهای گردشی پدیدآورنده گردوغبارهای شدید اهواز با رویکرد محیطی به گردشی است. بدین منظور، داده های شبکه ای روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، فشار تراز دریا و مولفه های باد مداری و نصف النهاری به صورت متناظر با ۲۲۹ روز گردوغباری شدید دوره گرم از پایگاه داده (NCEP/NCAR) دریافت شد. با انجام تحلیل خوشه ای پایگانی انباشتی بر روی نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل و فشار تراز دریا با آرایه ای به ابعاد ۱۶۱۷×۲۲۹ و ادغام روزها به روش وارد ۳ الگوی گردشی برای تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال و ۳ الگوی گردشی برای فشار تراز دریا شناسایی و برای هر الگو، یک روز به عنوان نماینده بر اساس ضریب همبستگی با آستانه ۹۵% تعیین و نقشه های ترکیبی فشار تراز دریا و الگوهای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، بردارهای سرعت و جریان های هوا در این روزها ترسیم و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بر اساس الگوهای ۱ و ۲ در ترازهای ۵۰۰ هکتوپاسکال و فشار تراز دریا رخداد گردوغبارهای شدید اهواز متاثر از استقرار فرودی در شرق مدیترانه و کم فشارهای حرارتی سطح زمین به ویژه کم فشار خلیج فارس است. در الگوی ۳ دو تراز مزبور نیز همگرایی مداری سامانه چرخندی خلیج فارس و پرفشار آزور و در نتیجه افزایش شیو فشار روی منطقه موجب انتشار و انتقال پدیده گردوغبار در خوزستان و شهر اهواز می شود. بر اساس این پژوهش، مهم ترین منابع گسترش گردوغبار به قلمرو مطالعاتی بیابان های عراق، عربستان و سوریه است.

Keywords:

تحلیل همدید , گردوغبار , دوره گرم , تحلیل خوشه ای , سامانه های فشار , اهواز