بررسی پارامترهای کیفیت رسوبات سرشاخه های رودخانه سیروان-سد ژاوه سنندج (۱۴۰۰-۱۳۹۹)

سد ژاوه بر روی رودخانه سیروان بعد از دو شاخه اصلی گاوه­ رود و قشلاق واقع شده و با هدف انتقال آب جهت استفاده در بخش­های کشاورزی احداث گردید. بر این اساس، نمونه­برداری در پنج ایستگاه منتخب از رسوبات سطحی در دو شاخه قشلاق و گاوه­رود و همچنین در محل آبگیری سد ژاوه صورت گرفت. در این مطالعه ۹ پارامتر در رسوبات (فرمهای مختلف نیتروژن و فسفرTOC ، pH، Eh) جهت تعیین کیفیت و پیش بینی روند تغذیه گرایی سد ژاوه بررسی گردید. کیفیت رسوبات در ایستگاه­های مختلف نشان داد که حاوی آلودگی آلی (نیتروژن) و معدنی (فسفر) بالایی می­باشند. براساس TOC% رسوبات منطقه کمی آلوده تا خیلی آلوده به خصوص در ایستگاه­های ۲ و ۳ در شاخه قشلاق در نظر گرفته شد اما کیفیت رسوب در ایستگاه ۴ ( شاخه گاوه­ رود) بهتر و در گروه متوسط طبقه­ بندی گردید. در تحقیق حاضر تغییرات شاخصOPI  و ONI و مقایسه با استاندارد شاخص آلی بیانگر آلودگی بالای رسوبات منطقه است. همچنین با توجه به بالا بودن غلظت میانگین فسفرکل (۱۷۸± ۲۰۷۵ میلی­گرم بر کیلوگرم وزن خشک) و فسفر قابل­دسترس (۱۴۲±۶۶۶ میلی­گرم بر کیلوگرم وزن خشک) در مسیر رودخانه­های منتهی به سد خطر غنی شدن سد ژاوه از نظر مواد مغذی نیز  افزایش خواهد یافت. لذا با توجه به بالا بودن غلظت آلاینده­های آلی و معدنی، پس از آبگیری سد ژاوه، کنترل تغذیه­گرایی با در نظر گرفتن زمان ماند در مخزن به سختی امکان پذیر خواهد بود.

Keywords:

Quality parameters , Sediment , Sirvan River , Zhaveh Dam , Sanandaj , پارامترهای کیفی , رسوبات , رودخانه سیروان , سد ژاوه , کردستان