شایستگی هیجانی-اجتماعی موثر در تجربه قلدری-قربانی مجازی در بین دانش آموزان متوسطه ایرانی

مقدمه: در جهان امروزی قلدری شکل جدیدی به خود گرفته است که از آن تحت عنوان قلدری مجازی یاد می شود. قلدری مجازی همانند نوع سنتی قلدری می تواند اثرات مخربی بر روی قربانیان خود ایجاد کند. لذا با پیشرفت تکنولوژی و در اختیار بودن آن توسط عموم مردم و خصوصا نوجوانان نیاز به بررسی دلایل انجام این نوع از قلدری و علل قربانی شدن در این فضا بیش از پیش احساس می شود. بنابراین هدف پژوهش بررسی رابطه شایستگی هیجانی-اجتماعی موثر در تجربه قلدری-قربانی مجازی در بین دانش آموزان متوسطه بود. روش: این پژوهش مقطعی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر و پسر متوسطه دوره اول و دوره دوم سال تحصیلی۱۳۹۹-۱۳۹۸ در سراسر کشور تشکیل دادند. شرکت کننده به شیوه گلوله برفی انجام گرفت. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های تجربه قلدری-قربانی مجازی آنتیادوCBEVQ و پرسشنامه شایستگی هیجانی -اجتماعی زو و جیSCEQ استفاده شد. داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS۲۵ و آزمون های آماری اسپیرمن، یو من ویتنی و کروسکال والیس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج: تعداد یک هزار و یکصد و هفت دانش آموز در این مطالعه شرکت کردند که پنجاه و یک ممیز نه دهم درصد آن ها پسر بودند. میانگین سنی شرکت کنندگان پانزده ممیز شصت و شش صدم بود. دانش آموزان متوسطه دوره دوم شصت و دو ممیز شش دهم درصد بیشترین فراوانی را داشتند. یافته ها نشان داد رابطه معناداری بین شایستگی هیجانی-اجتماعی و قلدری کردن و قربانی شدن در فضای مجازی وجود دارد. در بررسی پنج مولفه شایستگی هیجانی-اجتماعی نیز چهار مورد از آن یعنی خودآگاهی، خودمدیریتی، مدیریت رابطه و تصمیم گیری مسوولانه با قلدری کردن و قربانی شدن در فضای مجازی رابطه معنادار داشت و مولفه آگاهی اجتماعی رابطه معناداری نشان نداد. همچنین در بحث قلدری کردن و قربانی شدن تفاوتی بر اساس جنسیت وجود نداشت. بحث و نتیجه گیری: با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده بیش از حد از وسایل ارتباطی در دوره همه گیری کویید۱۹، نوجوانان بیشتر از گذشته در معرض آسیب های آن قرار دارند. یافته های این پژوهش به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود؛ بنابراین به نظر می رسد شایستگی هیجانی-اجتماعی به عنوان عاملی موثر در انجام رفتار قلدری مجازی و همچنین قربانی مجازی در بین دانش آموزان متوسطه ایرانی است.

Keywords:

Cyber Bullying , Cyber Victim , Emotional Competence , Social Competence , قلدری مجازی , قربانی مجازی , شایستگی هیجانی , شایستگی اجتماعی