تصرف ذهنی در تصویر آیینی از درخت با نگاهی به مرقد آقا و وقت سایه ها

درخت به عنوان یکی از مهم ترین نمادهای فرهنگی، آیینی نقشی بارز در ادراک آدمی از هستی دارد. این پژوهش با رویکرد شناختی و بهره‎گیری از دیدگاه فرانچسکو دسانکتیس، در باب تصویر خیالی و امر واقع نگاشته شده است. مطابق این دیدگاه، بازنمود واقعیت بر اساس تصرف در تصویرهای ذهنی در دو اثر ادبی مرقدآقا از نیما یوشیج و وقت‎سایه ها نوشته محمود فلکی بررسی شده است. روش توصیفی، تحلیلی پژوهش حاضر نشان می دهد تصویرهای مندرج در این دو اثر در فرایندی دوگانه در وجهی طبیعی و مقرون با واقعیت با عبور از گستره مادی و عینی خود به سمت مفاهیم انتزاعی تغییر می یابد. در مرقدآقا درخت، از مفهومی مرکزی در روایتی واقع‎گرا به مفهومی انتزاعی و امر آرمانی فردی سودجو برای تحمیق مردم تغییر می‎یابد. در وقت سایه ها درخت در آغاز با مفهوم نمادین، اسطوره‎ای بازتاب می‎یابد، اما در پایان رمان با غلبه فناوری و دنیای مدرن از وجوه انتزاعی مبتنی بر خرافه به اضمحلال تصویر برساخت، تغییر می‎یابد.

Keywords:

تصویر خیالی , امر واقع , فرانچسکو دسانکتیس , مرقدآقا , وقت سایه ها