A Study of Butlerian Gender Performativity in Azar Nafisi’s Reading Lolita in Tehran

مطالعه ی حاضر بر آن است که به مفهوم اجراگری جنسیتی جودیت باتلر در لولیتا خوانی در تهران)۱۳۸۲) اثر آذر نفیسی بپردازد. این اثر، که شامل مجموعه خاطرات نویسنده می شود، تجربیات و زندگی نفیسی در ایران را در دهه های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ به تصویر می کشد و سعی دارد با تکیه بر نظرات باتلر پیرامون اجراگری، هم ویژگی های اجراگری اثر منتخب و هم رفتارها و هنجارهای جنسیت-مدار غالب در بازه زمانی این اثر را معرفی نماید. پرسش های محوری این پژوهش عبارتند از: ۱. چه هنجارسازی های رفتاری و هویتی در شکل گیری اجراگری جنسیتی در شخصیت های اصلی اثر برگزیده نقش دارند؟ ۲.. شخصیت ها چگونه در برابر اجراگری جنسیتی مقاومت می کنند و نتیجه ی آن چیست؟ برای پاسخ به سوالات مطرح شده, مطالعه ی حاضر کاربردپذیری شاخص های نظریه ی اجراگری جنسیتی جودیث باتلر و برداشت او از جنسیت به عنوان یک بر ساخت فرهنگی-اجتماعی را در اثر روایی نفیسی بررسی می کند. این جستار نشان می دهد که پس از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، قوانین نظارتی، سیاست های همگون ساز، هنجارسازی های نظام مند، نقش های جنسیت مدارانه جدیدی را عادی سازی می نمایند و ترویج می دهند. برخی از هنجارهای جنسیت مدار دچار تغییراتی بنیادین شدند و جای خود را به هنجارهای جنسیت مدار جدیدی دادند. در مواردی نیز، مقاومت شخصیت ها یا تلاش آن ها برای واژگون سازی هنجارهای جدید خود منجر به رفتارهای جنسیت مدار دیگری می شوند، که عمدتا از الگوهای اجراگرایی و کلیشه های جنسیتی غربی اقتباس شده اند.

Keywords:

gender performativity , gendered subjectivity , normativity , homogenization , and resistance