گسترش معنایی مزه واژه ها در گلستان سعدی در چارچوب معناشناسی شناختی

ادراک حسی از محیط پیرامون می تواند نقش مهمی در شناخت و شیوه مفهوم سازی انسان از رخدادهای جهان خارج داشته باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش ساز و کارهای مفهومی و معیارهای برون زبانی در برداشت معانی مجازی از مزه واژه ها درگلستان سعدی انجام می شود. داده های این تحقیق از ابیات و جملات گلستان سعدی که حاوی مزه واژه های شیرین، تلخ، ترش، شور، تند و نمکین هستند استخراج شده و در چارچوب معناشناسی شناختی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که کاربرد مجازی مزه واژه ها در حوزه های شخصیت، اخلاقیات و عواطف، اغلب بر اساس ساز و کارهای مجاز و استعاره مفهومی استوار هستند که بر پایه تجربه بدنمند ما از محیط پیرامون و کاربرد مکرر عبارات چشایی شکل می گیرند. تجربیات خوشایند مربوط به چشیدن شیرینی، تجربه دردناک ناشی از مصرف مواد تلخ، چین و چروک چهره بعد از چشیدن مواد غذایی ترش، تغییر حالات عاطفی در اثر خارش و گرمای ناشی از مصرف مواد غذایی تند و زیان ناشی از وجود نمک زیاد در آب از نمونه تجربیات بدنمند ما هستند که بعد از گذشتن از صافی فرهنگ، در نگاشت میان مزه واژه ها و ویژگی های شخصیتی به کار می روند. از این رو، اغلب معانی مجازی برداشت شده از مزه واژه شیرین خوشایند است؛ اما مزه واژه های ترش، تلخ، شور و تند غالبا معانی ناخوشایند و احساسات منفی را مفهوم سازی می کنند. نتایج این تحقیق، همسو با مطالعات اخیر در حوزه ادراک حسی، بر نقش بدنمندی معنا، نشانه های بافتی، کاربرد زبان و دانش دایره المعارفی ما در برداشت معنای مجازی از مزه واژه ها در گلستان سعدی تاکید می کند.

Keywords:

"گسترش معنایی" , "مزه واژه" , "گلستان سعدی" , " استعاره مفهومی" " مجاز مفهومی" "معناشناسی شناختی"