بررسی پرورش خلاقیت تحصیلی در دانش آموزان

برخالف یادگیری از طریق مهارت های فکری مثل استدلال، درک و حفظ کردن، در تفکر و یادگیری خالق، توانایی هایی چون ارزشیابی (توانایی حس کردن مشکالت و تناقضات) و ارایه اطلاعات به صورت های متفاوت(به طور مثال رعایت فصاحت، انعطاف پذیری، ابتکار شرح و توضیح) به کار گرفته می شود. به گفته بل والاس در کلاسهای درس خلاق ، فکر بیش از حافظه ارزش دارد و معلم تعادلی بین امنیت روانی و آزادی دانش آموزان برقرار می می سازد تا آنها بتوانند ریسک کنند در چنین کلاسهائی ، معلم هدایتگر و تسهیل کننده فرآیند یادگیری دانش آموزان می باشد در حالی که در کلاس غیر فعال معلم مقتدر ، دربند زمان و غیر حساس به نیازهای احساسی دانش آموزان و مقید به نظم دادن اطلاعات است. وجود و تداوم مسائلی چون تاکید بر سطوح اولیه حیطه شناختی و محفوظات ، تکالیف زیاد ، عدم توجه به تفاوتهای فردی، کلاسهای پرجمعیت، انضباط سخت، برنامه و ساعات درسی غیرقابل انعطاف، عدم آشنائی کافی معلمان با ویژگیهای دانش آموزان خلاق ، روشهای تدریس سنتی ، معلم محوری ، تاکیدزیاد بر ارزیابی و نمره، ارجحیت موفقیت تحصیلی، فشار برای همنوائی، تلقی سکوت به ادب، غالب بودن جریان تفگر همگرا، عدم تجهیز منابع و امکانات و... همه بعنوان مصادیق موانع بروزخالقیت دانش آموزان محسوب می شوند. جان دیوئی متفکر بزرگ مسائل تربیتی اعتقاد دارد " مدرسه باید خود انگیختگی دانش آموزان را تشویق کند . کار مدرسه نباید آموزش تبعیت و فرمانبرداری باشد بهتر است مدرسه فقط مقررات را محور کار قرار ندهد تا دانش آموزان فرصت بروز خالقیت خود را داشته باشند ".در حالیکه امروزه ایده ها ی نو کودکان به واسطه غیرمعمول بودن مورد بی اعتنائی و چه بسا مورد استهزاء قرار گرفته و سرکوب می شود . جو انعطاف پذیر مدرسه ، شرائط حل بسیاری از مشکلات مورد نظر را فراهم می کند کودکان باید در فعالیتهای کلاسی ، انجام تکالیف و... از آزادی نسبی برخوردار شوند البته این موضوع نافی ضرورت استقرار نظم و انضباط نیست چراکه مطابق اصول علمی ، هرهدف آموزشی می تواند در کلیات تابع نظم و در جزئیات تابع انعطاف باشد. در این صورت هم معلم و هم دانش آموزان ، احساس امنیت داشته و با اعتماد به نفس به انجام فعالیتهای خلاقانه می پردازند. مواد و محتوی آموزشی نیز به سهم خود از اهمیت بالائی بر خوردار است . امروزه در سیستمهای پیشرفته آموزشی هدف " چگونه یاد گرفتن " و " چگونه فکر کردن " جایگزین " چه یاد گرفتن " شده است. آشکار است وقتی چه یاد گرفتن مهم است عمدتا با کمیت و انباشت اطلاعات در ذهن دانش آموزان مواجه شویم غافل از اینکه به کاربرد و مفید آن توجه داشته باشیم . اثربخشی مطالب آموزشی بصورت داشتن ارتباط با نیازها ، توانائیها ، تفاوتهای فردی و دانشپیشین دانش آموزان ، موجب ایجاد پیوند عاطفی و شناختی بین فرد و برنامه درسی می گردد.

Keywords:

خلاقیت , آموزش , دانش آموز , تدریس , تحصیل