The effect of sowing date on yield and quality characteristics of autumn sugar beet cultivars in Gonbad Kavous

مقدمه: چغندرقند یکی از مهم ترین محصولات زراعی در جهان است و بخش عمده ای از قند مصرفی کشور ما از این گیاه به دست می آید. با توجه به محدود بودن سطح زیرکشت، تحقیقات زیادی در خصوص افزایش عملکرد چغندرقند در واحد سطح انجام شده است. یکی از عوامل مهم در تولید ریشه چغندرقند، تاریخ کاشت است که بر طول دوره رشد رویشی و زایشی و تعادل بین آنها تاثیر می گذارد و در نهایت بر عملکرد کمی و کیفی آن تاثیر می گذارد، بنابراین یکی از سیاست های کلی کشاورزی است. بخش افزایش تولید این محصول است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین تاریخ کاشت و  مناسب ترین رقم در منطقه می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و صفات کیفی در سه رقم چغندرقند، آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات گنبدکاووس در سال زراعی ۴۰۱-۱۴۰۰ انجام شد. عامل اصلی تاریخ کاشت در پنج سطح (شامل: ۱۰ مهر، ۲۵ مهر، ۱۰ آبان، ۲۵ آبان و ۵ آذر) و فاکتور فرعی رقم در سه سطح (شامل: موناتونو، روزاگلد و SBSI ۰۶۱) بودند. نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که عملکرد ریشه، عملکرد قند و شکر سفید تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند و تاریخ کاشت اول و دوم بیشترین عملکرد ریشه، عملکرد قند و شکر خالص را داشتند. در بین ارقام مورد آزمایش بین موناتونو و روزاگلد از نظر عملکرد ریشه تفاوت معنی داری وجود نداشت؛ اما با رقم ۰۶۱ تفاوت داشتند و از نظر عملکرد شکر و عملکرد شکر سفید بین هر سه رقم تفاوت معنی داری وجود داشت. رزگلد بیشترین عملکرد شکر و عملکرد شکر خالص را داشت و پس از آن موناتونو و در نهایت ۰۶۱ قرار گرفت. نتیجه گیری کلی: مقایسه میانگین های تیمارهای آزمایشی نشان داد که تمامی ارقام کشت شده بیشترین عملکرد قند را در تاریخ کاشت اول و دوم خواهند داشت. زیرا کشت به موقع با تاثیر در دوره رشد رویشی و زایشی حداکثر تابش خورشید را جذب می کند که منجر به افزایش عملکرد ریشه و قند می شود. در نهایت براساس بررسی نتایج این آزمایش و تجزیه و تحلیل اطلاعات تغییرات صفات کیفی، کشت ارقام روزاگلد و موناتونو در دو تاریخ کاشت اول به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد قند در واحد سطح به چغندرکاران استان گلستان توصیه می شود.

Keywords:

Sowing date , Sugar beet , Cultivar , Yield , Mean comparison , تاریخ کاشت , چغندرقند , عملکرد , رقم , مقایسه میانگین