تحلیل گفتمان انتقادی داستان قوم لوط (ع) در قرآن با رویکرد نظریه نورمن فرکلاف

تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی میان­ رشته ­ای برای تبیین تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است و به ­عنوان یکی از روش­ های کیفی بررسی متون به کشف روابط میان زبان، ایدئولوژی و قدرت پرداخته و رابطه تعاملی میان متن و زمینه متن را بازگو می ­کند. با توجه به ساخت واژگانی داستان های قرآن، بافت موقعیتی و اهداف تربیتی ­ای که در آن ها منظور شده، ساختاری گفتمانی دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی داستان قوم لوط در قرآن با روش نورمن فرکلاف و تحلیل نشانه­ های معنادار این داستان در سه سطح: توصیف، تفسیر و تبیین است. شیوه پژوهش نیز توصیفی و تحلیل اطلاعات کیفی است. بنابر نتایج پژوهش، در سطح توصیف، با شکل­ گیری روابط معنایی میان واژگان مانند: شمول معنایی، ترادف و تضاد معنایی و به­ کارگیری وجوه مختلف جملات، ایدئولوژی گفتمان موجود در آیات مشخص شد. در سطح تفسیر نیز با ترسیم بافت موقعیتی و بینامتنی، حاکمیت و غلبه نهایی گفتمان الهی بر گفتمان کفر و گمراهی آشکار شده و سرانجام در سطح تبیین، تاثیر فرامتن و هژمونی و قدرت حاکم بر شخصیت و عملکرد افراد و آینده آنان تبیین گردید.

Keywords:

تحلیل گفتمان انتقادی , نورمن فرکلاف , انحراف قوم لوط , گفتمان الهی , تباهی ظالمان