تدوین چارچوب مفهومی موثر بر خاطره انگیزی فضای شهری و کاربست آن در خیابان سی تیر تهران

در دنیای مدرن امروز به سبب پیچیدگی های موجود، تغییر و حتی تخریب مناظر شهری آشنا، درک شهر برای انسان دشوار شده است . از آنجایی که خاطراتجمعی ، زمینه ایفای نقش خود را در شهر از دست داده اند و ارتباط انسان با محیطی که در آن زیست می کند از بین رفته ، پدیده خاطرهزدایی درحال رخداد می باشد. به همین دلیل ، با هدف دستیابی به "شهری خاطرهانگیز"، در این مقاله تلاش شده است در گام نخست با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی ، مولفه ها و شاخص های موثر بر خاطرهانگیزی فضای شهری استخراج گردد. در گام دوم با انجام بررسی های میدانی در محدوده خیابان سی تیر واقع در منطقه ۱۲ تهران، مبتنی بر چارچوب مفهومی پژوهش و روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار و با تکیه بر استنباط و قضاوت پژوهشگر، کاربست مولفه ها و شاخص های پیشنهادی در این خیابان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است . یافته ها نشان می دهد مولفه های زمان، معنامندی فضا و تعامل ذهنی با محیط به ترتیب ، بیشترین میزان کاربست در خیابان سی تیر را به خود اختصاص دادهاند که این امر به دلیل قدمت و هویت تاریخی این خیابان و همچنین المانهایی است که از گذشته در فضا موجود است . ضعیف ترین عملکرد این خیابان از حیث خاطره انگیزی ، در مولفه فرهنگی دیده می شود که به سبب عدم کفایت استفاده از ظرفیت های مذهبی در این خیابان به عنوان خیابان ادیان است . براین اساس از حیث میزان کاربست معیارها و شاخص های کیفیت خاطره انگیزی در سی تیر، ۷۵ درصد معیارها عملکرد مناسبی داشته و در ۲۵ درصد از معیارها عملکرد ضعیفی دیده شده است . توجه به مولفه های مغفول و تلاش برای بهبود کیفیت خاطرهانگیزی در فضاهای شهری به منظور تبدیل آنها به فضاهای خاطره ساز، ضرورت مطالعات آینده را به روشنی نشان می دهد.

Keywords:

منظر شهری , فضای شهری , تصویرپذیری , هویت , خاطره انگیزی , حافظه جمعی