ارزیابی پاسخ گونه های درختی به آلودگی هوا با استفاده از زیست نشانگرهای بیوفیزیکی و بیوشیمیایی برگ

زمینه و هدف: باتوجه به نقش پوشش­های گیاهی در کاهش و جذب آلاینده­های هوا ارزیابی مقاومت گونه­های مختلف نسبت به آلاینده­های محیطی به منظور انتخاب گونه­های مناسب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می­باشد. از اینرو هدف مطالعه حاضر ارزیابی مقاومت گونه­های چنار P. orientalis، شاه­توت M. nigra و عرعر A. altissima نسبت به آلودگی هوا با استفاده از زیست نشانگرهای بیوفیزیکی و بیوشیمیایی برگ می­باشد. مواد و روش ها: بدین منظور نمونه­برداری از برگهای سه گونه درختی از شش ایستگاه در شهر اصفهان صورت گرفت. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه تراکم روزنه­ها، میزان پروتئین کل، قندهای محلول و آنتوسیانین برگ آنها اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد گونه­های شاه­توت وعرعر با افزایش، و گونه چنار با کاهش تراکم روزنه های خود نسبت به آلودگی هوا پاسخ نشان داده­اند. میزان پروتئین کل برگ شاه­توت، چنار و عرعر به میزان ۴۸/۹۳، ۵۵/۷۶ و ۲۳/۵۳ درصد در مناطق آلوده نسبت به مناطق پاک بیشتر بوده است. این میزان برای قندهای محلول و آنتوسانین در شاه­توت، چنار و عرعر به ترتیب برابر( ۹۰/۲۲، ۳۸/۶۵ و ۸۸/۸۸) و برابر (۱۹/۶۴، ۸۸/۸ و ۸۰/۰۵) درصد بوده است. نتیجه گیری: براساس یافته­ها می­توان نتیجه گرفت درختان در ارتباط با تراکم روزنه ­ها پاسخ نسبتا متفاوتی نسبت به آلودگی هوا می­دهند که این امر می­تواند به دو طریق افزایش یا کاهش تراکم روزنه­ها باشد. افزایش مقدار پروتئین کل، قندهای محلول و آنتوسیانین موجود در برگ درختان منطقه آلوده بیانگر این موضوع است که این درختان نسبت به مقدار آلودگی آلاینده­های مقاوم هستند و از این استراتژیها جهت سازگاری و مقابله با آلاینده­ها استفاده می­کنند.

Keywords:

Air pollution , Biomarkers , Stomatal density , Anthocyanin , Heavy metals , آلودگی هوا , زیست نشانگرهای برگ , تراکم روزنه , آنتوسیانین , فلزات سنگین