تاملی بر وجوه زیبایی شناختی در اندیشه ی مولانا

از مطرح شدن مبحث زیبایی شناسی جدید در فلسفه و فلسفه هنر غرب مدت زیادی نمی گذرد، چنانچه از دیرباز زیبایی و زیبایی شناختی در فلسفه، تفکر شرقی و همچنین اسلامی از مفاهیم قابل تامل و توجهی به شمار می رفته است. زیبایی شناسی نوین غربی، زیباشناختی را با مولفه هایی در حوزه معرفت شناختی و جهان ذهن انسان تعریف پذیر می کند، در حالیکه از نظر عارف و حکیم مسلمان به واسطه حکمت و عرفان اسلامی، زیبایی جنبه ی وجود شناسی دارد. پرسش اصلی با این توجه این است که چه وجه تمایزی میان وجوه زیباشناختی مولانا و زیباشناسی نوین غربی می توان قائل شد؟ این مهم در واکاوی آثار ادبی_عرفانی به جا مانده از مولانا قابل دریافت است. مولانا وجوه و مولفه های ویژه ای را برای انتقال مفهوم زیبایی در این آثار به کار بسته است. این مهم مسئله تحقیق حاضر محسوب می شود. پژوهش با واکاوی معناشناختی در اشعار وی به جستار تفکر مولانا در این زمینه خواهد پرداخت. با این توجه، پژوهش قصد آن را دارد که وجوه زیبایی شناختی مولانا را از این طریق مطالعه کند. اطلاعات لازم در این پژوهش به روش کتابخانه ای و با تکنیک فیش برداری گردآوری شده و با شیوه توصیفی_تحلیلی متقن می شود. نتیجه مطالعه نشان می دهد که مفهوم زیبایی در اندیشه مولانا با توجه به مفاهیم وجودشناسی، تجلی، عشق و حیرت نشان داده شده است. بر این اساس آشکار شده که زیبایی و فرآیند ادراک آن در نزد مولانا از دیدگاه شرقی_اسلامی نشات گرفته، در لذت ذهنی و حسی ادراک و تبیین نمی شود. زیبایی نزد مولانا در طریقی وجودشناسانه و عروج به سوی حقیقت و مبدا وجود معنا می یابد.

Keywords:

مولانا , زیبایی شناسی , وجودشناسی , عشق , حیرت.