فرونشست زمین در دشت آبرفتی تهران، مطالعه موردی: منطقه شهریار

فرونشست زمین به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی است که در بسیاری از دشت های ایران در حال وقوع است. باعث تخریب مناطق مسکونی، جاده ها، پل ها، خطوط انتقال نیرو، زمین های کشاورزی، چاه های استخراج منابع، پیزومترها، تونل ها و سازه های ریززمینی می شود. بطور کلی فرونشست در مقیاس ناحیه ای متاثر از فعالیت های انسانی مانند برداشت بی رویه آب از سفره های آب زیرزمینی و شرایط زمین شناسی میباشد که در صورت بروز می تواند آسیب های جدی به زیر ساخت های اقتصادی یک منطقه وارد کند. در چند دهه اخیر توسعه سریع کشاورزی و افزایش برداشت آب های زیرزمینی باعث استحصال بی رویه و افت سطح آب زیرزمینی در دشت آبرفتی تهران شده است. در این م قاله نحوه وقوعپدیده فرونشست منطقه ای سطح زمین در محدوده جنوب و جنوب غربی دشت تهران - منطقه شهریار و پهنه بندی این منطقه از نظر پتانسیل فرونشست زمین، مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است. ابتدا داده های مربوط به تغییرات سطح آب زیرزمینی در ۲۳ چاه پیزومتری طی دوره آماری ۱۲ ساله از مهرماه ۱۳۸۶ تا مهر ماه ۱۳۸۹ برای ترسیم منحنی هم افت و هیدروگراف واحد دشت مورد بررسی، قرار گرفت. همچنین، برایتعیین نوع و ضخامت لایه های زیرین از داده های مربوط به مطالعات زئوالکتریک و نقشه زمین شناسی استفاده شد. سپس با استفاده از داده هایمنحنی هم افت و اطلاعات شرایط لایه های زیر سطحی نقشه یتانسیل فرونشسست دشت تهران - شهریار تهیه گردید. بررسی ها نشان داد که طی دوره آماری مذکور، برداشت مداوم آب زیرزمینی باعث افت ۹ متری سطح آب زیرزمینی شده است و شرایط را جهت تحکیم میان لایه های رسی و فرونشست زمین فراهم کرده است.

Keywords:

فرونشست زمین , دشت تهران , افت سطح آب زیرزمینی , داده های ژئوالکتریک , منطقه شهریار