مدیریت جامع حوزههای آبخیز راهکاری موثر در حفظ محیط زیست

حوزه آبخیز، کاراترین واحد مدیریت و برنامهریزی منابع طبیعی و محیط زیست به شمار میرود. دستاندازیهای بشر بر منابع آب و خاک، تاثیرمستقیمی بر اکوسیستم طبیعی، میزان آب، رسوب و مواد مغذی تولید شده در حوزه خواهد داشت، بنابراین حوزههای آبخیز محل تجمیع و برآیندتعاملات زیست محیطی، طبیعی و فعالیتهای بشری در محدوده یک واحد جغرافیایی و زیستی هستند. به واسطه وجود چنین مولفههایی، حوزههایآبخیز، بهترین جایگاه جهت اعمال مدیریت جامع و یکپارچه به منظور محیط زیست قلمداد میگردد. امروزه جهت نیل به اهداف مدیریت منابع آب و خاک، و برون رفت از چالشهای زیست محیطی موجود و پیش روی، بایستی راهکار مدیریت جامع حوزههای آبخیز به طور کامل اجراییگردد. در این راهکار، توجه جدی به حوزه آبخیز به عنوان واحد برنامهریزی و اجرا مد نظر میباشد. بدین منظور بایستی درک واقعی از مقولهآبخیزداری و محیط زیست و شناخت ذینفعان متعدد در داخل حوزهها داشت و این مهم متضمن ترکیب اجرایی سیاستهای دولتی و فرآیندهایمشارکت مردمی میباشد. این امر باعث تقویت روابط نهادهای فرا بخشی و بین بخشی خواهد شد. درک تفاوت دیدگاهها و نقاط مطلوب هر یکاز این بخشها میتواند به عنوان زمینهای مناسب جهت مدیریت جامع حوزههای آبخیز و شناخت موارد چالشزا در ساختارهای اجتماعی واقتصادی بدل گردد. در مدیریت جامع حوزههای آبخیز نیاز است با رویکرد بر نگرش اکوسیستمی، عمل هماهنگی بین مقامات مختلف و مسئولینانجام شود، زیرا هیچ یک به تنهایی توانایی و تخصص لازم در مدیریت تمام بخشها را ندارند. بنابراین هدف از این نوع مدیریت، مسئولیتپذیری مشترک، جهت برنامهریزی و ایجاد فرصت برای تمام جوامع ذینفوذ، در قالب یک برنامهریزی و مدیریت صحیح به منظور حفظ محیط زیست و منابع طبیعی میباشد و گسترش تحقیقات و مطالعات در این زمینه میتواند قش محوری و پیشرو در ارتقاء کیفی عرصههای طبیعی داشته باشد

Keywords:

آبخیزداری , حوزه آبخیز , مدیریت جامع , محیط زیست , اکوسیستم