واکاوی فرایند توسعه ی حرفه ای مبتنی بر تجارب زیسته ی معلمان درس پژوه

درس پژوهی یکی از پژوهشهای معطوف به مدرسه و برنامه درسی است که می تواند از یک سو طی فرایندی مشارکتی حرفهای گری معلمان را ارتقا دهد و از سوی دیگر یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را بهبود بخشد. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی فرایند شکلگیری توسعه ی حرفه ای حاصل از درس پژوهی برای دستیابی به یک الگو و نحوه اثرگذاری مولفههای استخراج شده بر توسعه حرفه ای بود. روش پژوهش، کیفی با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش شامل کلیه معلمان درسپژوه بود که در زمینه درسپژوهی موفقیتهایی را کسب کرده و نیز صاحبنظرانی که در مورد درس پژوهی، اقدام به تالیف مقاله و کتاب کرده بودند. با روش نمونهگیری هدفمند و بعد از انجام ده مصاحبه نیمه ساختاریافته، به اشباع نظری در دادهها دست یافتیم. پس از تحلیل مضمون مصاحبه ها، پنج مقوله عمده شامل رویکرد، فرهنگ، هسته فنی، عوامل زمینه ای و پیامدها پدیدار شد و در نهایت الگوی پژوهش بر اساس رویکرد سیستمی ترسیم شد. درسپژوهی در بافت فرهنگ خاصی با مختصات مشارکتی و نقدپذیری صورت میگیرد. رویکرد درس پژوهی هدفگرایانه، فرایند محور، خلاقیتمحور است و با زمینههایی مانند تفکر تاملی معلم، برقراری ارتباط، پژوهشگری و حل مسئله منجر به اصلاح و بهبود روش های تدریس، تسهیلگری و تعمیق بخشی به یادگیری و عاملیت یادگیرنده می شود. نتایج این فرایندها بر معلم و دانش آموز پیامدهایی از جمله توسعه حرفهای، رضایت شغلی، لذت از یادگیری و علاقه مندی به مدرسه را در پی دارد. در نهایت الگوی ارائه شده در قالب گروه کانونی، اعتباربخشی شد.

Keywords:

معلم درس پژوه , درس پژوهی , توسعه حرفه ای , پژوهش مشارکتی