آثار ایراد خلل به مولفه های اراده در حوزه ی موانع تحقق مسئولیت کیفری با تاکید بر جرم جنون

اراده میل به خواستن است. میل و خواستن انجام رفتاری که همراه با سنجش نتیجه آن با اندیشه و عقل و دوراندیشی است. کسی چنین قوه عقلانی و دوراندیشی نداشته باشد نمی تواند نتیجه ای از رفتر خود را بخواهد. در صورت فقدن چنین شرطی جرم به فاعل آن قابل انتساب نخواهد بود و در نتیجه مجازاتی بر او اعمال نخواهد شد. اراده همان خواستن رفتار است. بنابراین میل و خواست به کشتن دیگری یعنی اراده به ارتکاب قتل دیگری در اینجا لازم است این نکته بیان شود که علم و آگاهی به اینکه رفتاری جرم است یا نه اراده به انجام فعل یا ترک فعل تفاوت دارد. اراده یعنی فاعل، انجام فعلی یا ترک فعلی را بخواهد در حالی که علم به اینکه این فعل یا ترک فعل جرم و دارای مجازات است موضوع دیگری که نمی تواند معادل اراده محسوب گردد. هر گاه این دو با هم توام شوند در حقوق کیفری عنوان عمد پیدا خواهد کرد.در ماده۱۴۴ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ چنین مقرر گردیده: در تحقق جرایم عمدی علاوه بر علم مرتکب به موضوع جرم اید قصد او در ارتکاب رفتار مجرمانه احراز شود. در جرایمی که وقوع آنها براساس قانون منوط به تحقق نتیجه است قصد نتیجه یا علم به وقوع آن نیز باید احراز شود. در ماده مذکور جرمی می تواند عمدی باشد که مرتکب هم علم و آگاهی به رفتار داشته باشد (قصد فعل) و هم نتیجه را از رفتار آگاهانه خود بخواهد (قصد نتیجه) و نتیجه نیز حاصل گردد. توجه به امکان اختلال روانی مجرم، می تواند بر فرایند معمول دادرسی از جهات مختلف تدثیر بگذارد، به دیگر سخن، وضعیت روانی یک فرد می تواند در مرحله ی تعقیب، توقیف، تحقیق، رسیدگی قضایی ، محکومیت و اجرای مجازات یا حتی عدم اجرای آن تدثیرگذار باشد.

Keywords:

مسئولیت کیفری , اراده , علم و آگاهی جنون