ارائه یک رویکرد یکپارچه به منظور سنجش تاب آوری شهری با استفاده از روش ترکیبی تصمیم گیری چند معیاره

امروزه تغییرات زیادی در نگرش نسبت به خطرات ایجاد شده است؛ به گونه ای که جامعه جهانی تاب آوری را یک استراتژی مهم در تقویت ظرفیت جوامع و شهرها می دانند. در این راستا، در این پژوهش از روش DEMATEL به منظور ارزیابی روابط علت و معلولی میان معیارها، از روش ANP جهت تعیین میزان اهمیت هر یک از معیارها و از روش بهینه سازی چند معیاره حل سازشی VIKOR برای رتبه بندی تاب آوری مناطق شهری تهران استفاده شده است. در مرحله اول، معیارهای تاثیرگذار بر تاب آوری در ۴ بعد (محیط زیستی، اقتصادی، کالبدی و نهادی)، ۱۱ معیار و ۳۱ زیرمعیار بر اساس روش دلفی انتخاب و به منظور بررسی روابط علی معیارها و زیرمعیارهای پژوهش از روش DEMATEL استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان دهنده آن بود که براساس مقادیر (D-R)، از بین ابعاد چهارگانه تاب آوری شهری بعد محیط زیستی با مقدار (۱۸/۱) تاثیرگذارترین معیار تاب آوری شهری بود. همچنین نتایج حاصل از ANP نشان داد در بین معیارهای مورد بررسی، بلایا و مخاطرات طبیعی در بعد محیط زیستی، زیرساخت شهری در بعد کالبدی و نرخ اشتغال در بعد اجتماعی- اقتصادی بالاترین میزان تاثیرگذاری را داشتند. همچنین نتایج حاصل از ویکور نشان داد که منطقه ۴ از میزان تاب آوری بالا و منطقه ۱۲ از تاب آوری پایینی برخوردار است. به طور کلی می توان گفت مناطق شهرداری که در مرکز شهر تهران واقع شده اند نسبت به دیگر مناطق شهری از تاب آوری کمتری در برابر بحران ها برخوردار می باشند. یافته ها به برنامه ریزان و مدیران شهری کمک می کند تا معیارهای گروه علت را برای تعریف برنامه های پیشگیری اولویت دار برای افزایش تاب آوری شهری در نظر بگیرند.

Keywords:

تاب آوری شهری , تصمیم گیری چند معیاره , روش DEMATEL , روش ویکور , آسیب پذیری