راهبرد های توسعه در شهر های کوچک مقیاس با تاکید بر قابلیت های بومینمونه موردی: شهر های هریس و کلیبر استان آذربایجان شرقی

در طول سال های اخیر، رشد سریع شهر های بزرگ کشورهای در حال توسعه، منجر به پیدایش مسائلی مانند کمبود واحد های مسکونی، بالا بودن میزان بیکاری، مشکلات اقتصادی، فقر، حاشیه نشینی، آلودگی های زیست محیطی شده است. همین موضوع، موجب نابرابری خدمات و امکانات و کم رنگ شدن عدالت اجتماعی در سطح منطقه ای و ملی گردیده است.بر این اساس، تعداد زیادی از محققان بر این عقیده اند که برنامه ریزی های توسعه باید با تاکید بر پویایی شهرهای کوچک و متوسط تهیه شوند.(سرور و نعمت پور، ۱۳۸۵ :۷۶). شهر های کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای درحال توسعه، بخشی از راهبردها و استراتژی های توسعه شهر را تشکیل می دهد. تجربیات جهانی بیانگر این است که حل مشکلات و مسائل شهر های بزرگ در گرو حمایت جدی از مراکز شهر های کوچک می باشد. شهر های کوچک در ایران به عنوان مکان مرکزی دارای بیشترین روابط با حوزه های روستایی هستند. محوریت اساسی پژوهش با عنوان توسعه شهر های کوچک با تاکید بر قابلیت های بومی استان مبتنی بر شناخت و تبیین نقش شهرهای کوچک ذکر شده می باشد، هر کدام از این شهر ها می تواند در عملکرد های خاصی که دارند مورد بررسی قرار گیرند.شبکه شهری در بیشتر موارد به نظام وابستگی ها و ارتباط خارجی شهر ها اطلاق می شود که مرزهای آن همراه باتوسعه تکنولوژی حمل و نقل وارتباطات گسترش می یابد.شکل گیری شبکه های شهری از طریق روابط تجاری، فرهنگی، سیاسی و مذهبی و مبادله تجربیات و همکاری صورت می گیرد. در بررسی فعالیت های عمده کشاورزی، صنعت و خدمات در شهر های کوچک بایستی به طور شایسته نقش مساعدی در تعادل سیستم منطقه ایفا نمایند. نقش شهر های کوچک در ایجاد تعادل های ناحیه ای و راهکار های مناسب و متناسب در سازماندهی فضایی سیستم شهری بایستی به سوی عدالت اجتماعی در سطح سیستم های منطقه ای از طریق توزیع یکسان امکانات و تسهیلات مورد نیاز جامعه، حرکت نمود و انباشت فعالیت ها، تسهیلات، اشتغال و... جلوگیری عمل آورد. در سطح منطقه ای شهر های بزرگ با جذب و تمرکز مازاد بیشتر تسلط خویش را بر شهر های کوچک تر اعمال نموده اند. نتیجه چنین فرایندی به روندی تکاثری برای سکونتگاه های مسلط و تضعیف کارکردی مکان های کوچک تر منجر شده است. تداوم این شرایط باعث شکل گیری و عدم توازن در توزیع فضایی شهر ها و ایجاد فاصله بین نقاط سکونتگاهی، بر هم خوردن ساختار جمعیتی و اشتغال در سطح منطقه و بروز مشکلات ناشی از ازدحام و تراکم در کلان شهر ها و تحلیه مکان های دیگر می گردد. بر هم خوردن تعادل و توزان منطقه ای یکی از موانع اصلی توسعه ملی به شمار می رود.

Keywords:

راهبرد های توسعه شهر , شهر کوچک مقیاس , قابلیت های بومی