بررسی تطبیقی نظام آموزشی غزنویان (۳۵۱-۵۸۳ ه.ق) و سلجوقیان (۴۲۹-۵۹۰ ه.ق)

حکومت غزنویان (۵۸۲_۳۶۶ ق) که در شرق افغانستان (غزنه) و شرق هند قدرت قابل توجهی شدند، نیز یک حکومت مثل دیگر حکومت ها در مسئله ی آموزش و پرورش یک حکومت مهم محسوب می شد. یک دولت فارسی زبان، نظامی و اسلامی متعصب بود. جنبه های منفی حکومت غزنویان در دوره ی نخست همین سیاست مذهبی آنها بود و در نوع حکومت آنها تاثیر گذاشت. دوره ی دیگری که بعد از حکومت غزنویان روی کار آمدند حکومت سلجوقیان بودند. سلسله ای ترک تبار حاکم بر ایران، صاحب نفوذ و منشا خدماتی در حرمین بودند. سلجوقیان یا سلاجقه (حک:۵۹۰-۴۲۹ق) منسوب به جدشان سلجوق بن دقماق، دومین سلسله ی ترک تبار حاکم بر ایران بودند. بنیانگذار این دولت بزرگ، طغرل سلجوقی (حک: ۴۵۵-۴۲۹ق) است که با شکست غزنویان در نبرد دندانقان (۴۳۱ق) و تصرف نیشابور، سلسله ی سلجوقیان را تاسیس کرد. سلجوقیان از لحاظ فرهنگ و تمدن خدمت زیادی را به جامعه ایرانی کردند اما در این زمینه دچار یک رکود و ضعف در فکر و عقل شدند. و این مساله ریشه در روزگار غزنویان دارد و غزنویان بودند که این روش را بنا نهادند. و در نهایت در بررسی مسئله ی آموزش و پرورش بین دو حکومت می توان این چنین بیان کرد که آموزش و پرورش سلجوقیان نسبت به غزنویان، پیشرفته تر و سازماندهی شده بود و در دوره سلجوقیان عملا خود حکومت وارد نظام آموزشی می شود. این پژوهش با استفاده از روش تطبیقی در پی پاسخ به این پرسش است که؛ آموزش و پرورش غزنویان و سلجوقیان چگونه بوده است؟ بررسی تفاوت ها و شباهت ها؟ آیا زمامداران غزنویان و سلجوقیان در آموزش و پرورش نقش داشته اند؟ پاسخ دهد.

Keywords:

غزنویان , سلجوقیان , آموزش , پرورش , تعلیم و تربیت