چالش ها ٬ مشکلات و راهکارهای مشارکت بهره بردران درطرح های توسعه منابع آب

براساس آمارهای موجود بازده آبیاری در بخش کشاورزی کشور پایین و حدود 03 % می باشد ٬ این در حالی است که بخش بزرگی از آب استحصالی در مسیرانتقال به مزرعه تلف می شود. بنابراین اجرای طرح های آبیاری و زهکشی گام بزرگی در جهت استفاده بهینه از آب کشور می باشد. احداث شبکه های مدرنآبیاری و زهکشی در راستای اهداف وزارت نیرو، دولت را با هزینه های بسیار بالایی روبرو خواهد ساخت. در اکثر شبکه های مدرن آبیاری کشور، کشاورزانشبکه را متعلق به دولت نمی دانند و از این رو بهره برداری و نگهداری آن را نیز از وظایف خود نمی دانند. اجرای طرح های آبیاری و زهکشی، مستلزم هزینه هایبسیار بالایی است ٬ در حالیکه به دلیل پایین بودن سطح درآمد کشاورزان و محدودیت توان مالی دولت، اجرای این طرح ها تقریباً غیرعملی است. اجرای طرح های مشارکتی با مشکلات و چالش های فراوانی روبه رو بوده است که بخش عمده ای از این مشکلات مربوط به عدم هماهنگی سازمان های مسئول کشاورزی و یا عدم شناخت کافی از شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... کشاورزان می باشد. به منظور تسریع در احداث شبکه های مدرن آبیاری و زهکشی، مشارکت کشاورزان و استفاده از تسهیلات اعتباری اجتناب ناپذیر است. به همین منظور این مطالعه به روش فراتحلیل به بررسی مسائل و مشکلات مشارکت بهرهبرداران در طرح های توسعه منابع آب پرداخته و راهکارهای مناسب برای افزایش مشارکت های مردمی در این گونه طرح ها ارائه می دهد. نتایج فراتحلیل نشانداد که از جمله مسائل و مشکلات مشارکت بهره برداران در طرح های آبیاری و زهکشی عبارتند از: عدم مشارکت همه جانبه ٬ مالکیت زمین و حقابه ٬ مشکلاتفرهنگی جوامع روستایی ٬ عدم اعتماد کشاورزان به طرح های ارائه شده ٬ قوانین و مقررات سنگین و دست و پاگیر اداری ٬ بالا بودن هزینه سرمایه گذاری اولیه و دیر بازدهی سرمایه گذاری در بخش کشاورزی. از جمله راهکارهای مناسب برای مشارکت بهره برداران در طرح های شبکه آبیاری شامل: 1 پرداخت یارانه به عنوان مشارکت دولت در هزینه ها 2 تشویق سرمایه گذاری از سوی بخش خصوصی 0 استفاده از تجربیات موفق جهانی در زمینه های مختلف مشارکت هایمردمی 4 متناسب بودن ضوابط و معیارهای فنی با باورها ی اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف و 5 تدوین برنامه های آموزشی و ترویجی برای جلی مشارکت بیشتر بهره برداران می باشد