فلسفه اجتماعی خواجه نصیرالدین طوسی و مقایسه آن با چند تن از متفکران مدرن

زمانه ای بحرانی، روحیه ای پرتلاش و تفکری ژرف نگر، شخصیتی از خواجه نصیرالدین طوسی ساخته است ، که در تاریخ گذشتهایران می درخشد. یکی از ابعاد فکری خواجه نصیر، تفکر اجتماعی و فلسفه اجتماعی اوست که می تواند حامل بصیرت هایی راهگشابرای تفکر اجتماعی امروز ما نیز باشد. نگاه به گذشته برای ترسیم مسیر آینده ضرورت دارد و تفکر اجتماعی خواجه نصیر ظرفیتبزرگی برای ژرفکاوی و کشف اندیشه اجتماعی گذشتگان و نوع نگاه آن ها به جامعه و حقیقت اجتماع است. در این مقاله سعی شدهفلسفه اجتماعی خواجه نصیر به صورت جامع ولی با رعایت اختصار در حدود استطاعت نگارنده شرح و تفصیل داده شود. این مقالهدر تلاش است با روش اسنادی و کتابخانه ای و مطالعه آثار خواجه نصیرالدین طوسی و متفکران مدرن، در وهله اول به درک فلسفهاجتماعی خواجه و سپس به مقایسه دیدگاه های او با نظریات مدرن بپردازد. موضوعاتی همچون تعریف جامعه در نگاه خواجه، منشاپیدایی جوامع، نظریه محبت در اندیشه او، طبیعت و صناعت جامعه، و تناظر و تخالف نظرات ایشان با چندی از متفکران دورهمدرن مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مطالعه حاضر، در فلسفه تشکیل اجتماع بشری بین دیدگاه خواجه و متفکر مدرن -توماس هابز- تضادی جدی وجود دارد و همچنین در موضوع فطرت انسانی دیدگاه خواجه با متفکرانی چون آدام اسمیت در تعارضقرار دارد. همچنین مفهوم همبستگی در آراء خواجه نصیر با معنای مدرن آن در جامعه شناسی کلاسیک ازجمله دورکیم، تفاوتهایی دارد.

Keywords:

خواجه نصیرالدین طوسی , فلسفه اجتماعی , منشا جامعه , فطرت انسان , فلسفه اجتماعی مدرن , هابز , آدام اسمیت