بارداری و نابرابری: از نطفه تا نوزاد در زهدان نظام سلامت

بارداری و زایمان نه صرفا پدیده­هایی زیستی که همچنین برساخت­هایی اجتماعی هستند که توسط نیروهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به شیوه های متنوعی شکل داده شده­ و بدن زنان را به محل مناقشه تبدیل کرده­اند. در یک سده گذشته، گفتمان پزشکی یا «پزشکی­شدن» نقش مهمی در شکل دادن به معناها و تجربه­های بارداری و زایمان داشته است. تقلای بدن باردار در راستای حفظ سلامت در تلاقی با منافع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تحت نظر دولت ها به­ویژه سیاست های جمعیتی به نوعی از سلطه می انجامد که میزان آن برای همگان یکسان نیست. در این پژوهش بخشی از سازوکارهای زیست سیاست معطوف به بارداری و زایمان در بستر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران امروز با تمرکز بر طیف متفاوتی از زنان باردار در شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق مردم نگاری چندمیدانه و مصاحبه های انفرادی و گروهی در دو بیمارستان دولتی و خصوصی و چند مراکز مامایی و خدمات بارداری در مناطق مرفه و فرودست تهران بوده است. این پژوهش شامل کار میدانی مداوم به مدت شش ماه و در مجموع یک سال مطالعه مراکز درمانی مختلف در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ و نیمه اول سال ۱۴۰۰ است. یافته های این پژوهش حاصل تحلیل محتوا و تحلیل مضمون با استفاده از کدگذاری تم های حاصل از یافته هاست. این پژوهش نشان می دهد که چگونه اجتماعی شدن انسان از زمانی که نطفه در رحم قرار گرفته آغاز می گردد. به تعبیری فوکویی، «خود زندگی» در بدو ظهورش به کانون کشمکش های اجتماعی و منازعات سلطه (سیاسی، اقتصادی، مذهبی، ...) و اشکال «سوژه سازی» بدل می شود.

Keywords:

Health System , Ethnography , Inequality , Pregnancy , Medicalization , Tehran , بارداری , پزشکی شدن , تهران , مردم نگاری , نابرابری , نظام سلامت