منشا یخچالی کربنات ها در افق های کلسیک و پتروکلسیک خاک های تشکیل شده بر روی نهشته های یخچالی دامنه جنوبی رشته کوه البرز

انحلال دی اکسیدکربن در آب، یکی از منابع کربنات های خاک می باشد که با دمای آب رابطه معکوس دارد. منشا کربنات های خاکساخت تشکیل یافته در رسوبات یخچالی و تاثیر فرآیندهای یخچالی بر تشکیل آن ها بررسی شد. این مطالعه در سال ۱۴۰۰ در استان البرز انجام گرفت و هشت خاک رخ در منطقه کرج و هشتگرد با کاربری مرتع و اقلیم نیمه خشک تشریح و نمونه برداری شدند. مواد مادری خاک رخ های مورد مطالعه، رسوبات یخچالی آبرفتی می باشند. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ۲۷ نمونه برداشت شده از افق های ژنتیکی خاک رخ ها شامل بافت خاک (قبل و بعد از حذف کربنات ها) با روش هیدرومتر،pH  وEC  در عصاره اشباع، کربن آلی به روش والکلی-بلک، کربنات کلسیم معادل (CCE)  با روش کلسیمتری و ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) با روش استات آمونیوم اندازه گیری شدند. تشریح و رده بندی خاک ها براساس سامانه رده بندی آمریکایی انجام شد. مطالعه میکرومورفولوژی نمونه های دست نخورده (قبل و بعد از حذف کربنات ها)، پس از تلقیح نمونه ها با رزین پلی استر، برش و سایش و چسباندن بر روی لام های شیشه ای و کاهش ضخامت به حدود ۳۰ میکرون انجام شد. آنالیز تصاویر با میکروسکوپ پلاریزان و تشریح و تفسیر نتایج بر اساس راهنمای تشریح مقاطع نازک صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که افق های پتروکلسیک تشکیل شده بر روی تیل ها و مورن های یخچالی، حاصل نفوذ درازمدت آب سرد غنی از کربنات محلول در درون خاک است. این مدل تشکیل کربنات های ثانویه در خاک با سایر مدل هایی که عمدتا منشا تشکیل کربنات ها را انحلال و تبلور مجدد کربنات های اولیه و یا تنفس زیستی ریشه و موجودات زنده می داند، متفاوت است. این تحقیق ثابت کرد که انحلال دی اکسیدکربن در آب سرد یکی از منابع کربنات ها در خاک است.

Keywords:

رسوبات یخچالی , میکرومورفولوژی , کربنات ها , دی اکسید کربن (CO۲) , حذف کربنات ها