راهکار های فقه شیعه برای مقابله با مساله ازدحام جمعیت در منا

حضور الزامی همه حج گزاران در منا باعث شده که از دیرباز، مسئله ازدحام جمعیت، به عنوان یکی از چالش های جدی آیین های ویژه منا، تلقی شود و به دنبال آن، فقه اسلامی ، با جامعیت خاص خود، با ارائه راهکار، به مقابله با این آسیب بپردازد. راهکارهایی که مورد توجه قرار گرفتن آن می توانست مانع فجایعی باشد که تا امروز رخ داده است. در این پژوهش، این راهکارها به اجمال و با محوریت مناسک پر ازدحام منا، یعنی رمی جمرات، قربانی و بیتوته، عرضه شده است. بررسی این راهکارها نشان دهنده توجه شارع مقدس به امنیت جان حجاج در این مراسم و پیشگیری از فاجعه انسانی در آن است. می توان این راهکارها را در سه محور توسعه زمانی، توسعه مکانی و توسعه فاعلی دسته بندی کرد. فتاوای توسعه زمان رمی و توسعه محل و مکان رمی و پیشنهاد عدم وجوب ترتیب در اعمال منا در ضرورت، در محور رمی بررسی شده و فتاوای توسعه مکان قربانگاه و جواز وکالت در آن، در محور قربانی، توسعه تعبدی منا، رفع وجوب بیتوته برای معذوران، توسعه مکانی آن با مخیر بودن بین عبادت در مکه، بیتوته در منا و توسعه زمانی آن، با کفایت بیتوته در نیمی از شب و پیشنهاد وجوب کفایی ساخت و ساز در بیتوته در منا طرح شده است.

Keywords:

منا , ازدحام , بیتوته , قربانی , راهکار , ساخت و ساز در منا , معذوران