پژوهشی در چالش های حج مغرب اسلامی

مغرب اسلامی به کشورهای حد فاصل مصر تا اقیانوس اطلس، شامل لیبی، تونس، الجزایر، مراکش، موریتانی و اندلس گفته می شود. این سرزمین وسیع از جهات متعدد دارای اهمیت است و حدود صد میلیون مسلمان در آن ساکنند. حجگزاری آنان در ادوار مختلف با چالش هایی اعم از طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، و نیز چالش های خارجی، به ویژه استعمار، مواجه بوده است. این مقاله، که به روش توصیفی تحلیلی است، در پی پاسخ به این پرسش است که حجگزاری مردم مغرب در کشورهای مبدا، طول مسیر و در موسم حج با چه چالش هایی مواجه است. برآیند مقاله حاکی از آن است که به رغم وجود چالش هایی برای زائران بیت الله الحرام، آنان جز در برهه هایی فریضه الهی خود را انجام می دادند. البته سختگیری استعمارگران بر مسلمانان در برخی از کشورهای مغرب اسلامی، مانند الجزایر و لیبی، حجگزاری آنان را با مشکل اساسی مواجه می ساخت. رقابت و درگیری میان امیران مکه و رقابت دولت های قدرتمند برای سیادت بر حرمین شریفین نیز از چالش های حج مغرب اسلامی بوده است.

Keywords:

the Islamic Maghreb , political challenge , social challenge , the Hajj path , economic challenge , the Maghreb caravan