بررسی کیفیت سواد و سوادآموزی سنتی در روستاهای منطقه دشتی (دوره قاجار و پهلوی)

دشتی به عنوان یک گستره سیاسی- اداری در طول تاریخ تغییرات زیادی را تجربه کرده است. از سال ۱۳۵۹ش به این طرف این عنوان بر شهرستانی در میانه استان بوشهر اطلاق شده است، اما پیش از آن، عنوان یادشده گاهی بر ماندستان تاریخی منطبق شده و گاهی آن قدر وسعت یافته که ماندستان یکی از بلوکات پنجگانه آن به شمار آمده است. این ناحیه در تمام مفاهیم خود، تا روزگار نزدیک به ما فاقد نقطه شهری بوده است. روستاهای پرشمار اما کم جمعیت آن که با فاصله ناچیزی از یکدیگر قرار داشتند، یکی از مشخصه های مهم این منطقه را تشکیل می داد. انزوای جغرافیایی این مجموعه روستایی به علت محصور بودن در یک ناحیه بیابانی و دوری از راه های مواصلاتی عمده، زمینه ای فراهم کرده بود تا سنت های تاریخی آن از تاثیرات دیگر نقاط تا اندازه زیادی محفوظ بماند. با توجه به ظهور علما و ادبای برجسته از این منطقه، سنن سوادآموزی آن، یکی از ویژگی های قابل مطالعه روستاهای این منطقه محسوب می شود.واکاوی کیفیت سوادآموزی همگانی با هدف روشن ساختن چگونگی آموزش سواد خواندن و نوشتن، سطوح سواد روستاییان، شناخت منابع آموزشی و نوع و کاربرد تربیت علمی در روستاهای منطقه دشتی، مسئله پژوهش حاضر است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع مکتوب صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش در چند سطح انجام می شده، خواندن بر نوشتن ارجحیت داشته و متون مذهبی و ادبی تنها منابع آموزشی مردم این منطقه بوده اند؛ زیرا هدف اهالی از سوادآموزی، درک بهتر مفاهیم مذهبی و رفع مشکلات فقهی در زندگی شخصی و اجتماعی بوده است.

Keywords:

قاجار , پهلوی , دشتی , روستا , سنت , سوادآموزی