بررسی طرحواره های تصویری در ضرب المثل های عامیانه موصلی

زبان، وسیله‎ای برای ارتباط انسان با دیگران به شمار می آید و هر کشور یا فرهنگی زبان خاص خود را دارد. یکی از شیواترین و مفهومی ترین راه های انتقال تجربه و ارتباط زبانی، ضرب المثل ها هستند. این پدیده زبانی آینه صافی از اوضاع جامعه خود از منظر فرهنگی، سیاسی و تاریخی ارائه می دهد که در نوع خود از حیث کوتاه بودن و بلیغ بودن بی نظیر است. به ویژه اگر این ضرب المثل ها عامیانه باشد. عامیانه بودن نشان دهنده ی برگرفته شدن این حکمت ها از دل جامعه و کمتر مورد تغییر قرار گرفتن آن ها است. بیشتر ضرب المثل ها برگرفته از زندگی انسان است. به عبارتی دیگر در تمامی مثل ها، تجربه بشری جزء لاینفک آن به شمار می رود. پژوهش حاضر، با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی هشت طرحواره تصویری مطرح شده توسط «جورج لیکاف» و «جانسون» در ضرب المثل های عامیانه موصلی پرداخته است. این پژوهش نشان داد که طرحواره های حجمی مطرح شده توسط زبان شناسان با تکیه بر رفتار و نگرش انتزاعی انسان از پدیده ها برداشت شده و نمود آن در ضرب المثل های موصلی مشخص است. از میان طرحواره های تصویری، طرحواره فضا با قید دوراندیشی بیشترین بسامد را در میان طرحواره ها به خود اختصاص داده است. پس از آن، طرحواره ی اتحاد با قید جزء و کل که نشانگر تمرکز موصلی ها بر جزئیات امور است، بیشترین بسامد را در میان دیگر طرحواره ها دارد. طرحواره حرکتی نیز درصد کمی را به خود اختصاص داده است که همواره با قید لزوم بر حرکت و تلاش یاد شده است که نشان دهنده کم تحرک بودن جامعه موردنظر است. در تمامی طرحواره ها اندیشه انسان و جنبه فیزیکی او بر جنبه متافیزیکی اش تاثیر به سزایی دارد.

بررسی طرحواره های تصویری در ضرب المثل های عامیانه موصلی Keywords:

معناشناسی شناختی , استعاره , طرحواره های تصویری , ضرب المثل , زبان عامیانه موصلی