بررسی عوامل موثر بر مصرف انرژی و انتشار آلودگی: مطالعه موردی ایران

مقدمه: با توجه به این که کشور ایران جزء ده کشور بیش ترین انتشار آلودگی است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت می یابد هدف کشورها رشد اقتصادی بالا همراه با عدم انتشار آلودگی است. تخریب محیط زیست و تغییر اقلیم و آب و هوا از مشکلات همه کشورها است. عده ای بر این باورند که رشد اقتصادی منجر به تخریب محیط زیست می شود و عده ای دیگر این نظریه را نمی پذیرند. توسعه پایدار به این معنی است که نسل امروز باید نیازهای خود را بدون به خطر انداختن نسل بعدی، فراهم سازد. امروزه کشورها برای رسیدن به توسعه پایدار می کوشند که علاوه بر رشد اقتصادی، تخریب محیط زیست را به حداقل برسانند. برای رسیدن به این هدف، معاهده های بین المللی بین کشورهای جهان منعقد شده است. بسیاری سازمان های محافظت از محیط زیست تاسیس شد. یکی از بحث های طولانی بین اقتصاددانان مصرف انرژی است. از یک سو به دلیل رشد اقتصادی و تولید کالاها ، مصرف انرژی مورد نیاز است و از سوی دیگر آلودگی ناشی از مصرف این انرژی به آلودگی محیط زیست و نغییر اقلیم در کشورها دامن می زند. کشور ایران به دلیل این که یک کشور فروشنده نفت و گاز طبیعی است، پس کشوری است که در زمینه انرژی فسیلی دارای مزیت نسبی است. با توجه به اینکه کشور ایران در مصرف انرژی دارای مزیت نسبی است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت می یابد. مصرف انرژی می تواند به انتشار بیش تر آلودگی بیانجامد. مواد و روش ها: : این پژوهش برای نخستین بار به بررسی عوامل موثر بر مصرف انرژی و انتشار آلودگی در ایران با روش مارکوف سوییچینگ، حداقل مربعات معمولی کاملا تعدیل شده و حداقل مربعات معمولی پویا و روش یوهانسن، برای دوره زمانی ۲۰۲۱-۱۹۹۴ میلادی را بررسی می کند. در اکثر مطالعات انجام گرفته در زمینه ارتباط مصرف انرژی با متغیرهای عمده کلان اقتصادی، به تاثیر عوامل موثر بر مصرف انرژی به ویژه عوامل موثر بر مصرف انرژی و انتشار آلودگی در ایران توجه نشده است. این پژوهش برای نخستین بار به بررسی آزمون تجربی منحنی محیط زیستی کوزنتس با سه روش سری زمانی پویایی شامل حداقل مربعات معمولی کاملا تعدیل شده و حداقل مربعات معمولی پویا، با سه وقفه بهینه و روش یوهانسن می پردازد.نتایج: مطابق نتایج این پژوهش با هر سه روش سری زمانی پویایی، منحنی کوزنتس برای کشور ایران تایید شد و این کشور در قسمت نزولی منحنی کوزنتس قرار دارد، به این معنی است که رشد اقتصادی در ابتدا منجر به آلودگی می شود ولی در ادامه سبب کاهش آلودگی می شود. مصرف انرژی بر انتشار گاز کربنیک اثر مثبت و معنی داری داشته است. مطابق نتایج پژوهش، تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی اثر مثبت و معناداری بر انتشار گاز کربنیک دارد. تجارت اثر منفی و معناداری بر انتشار گاز کربنیک دارد. آزمونLR نشان داد که مدل غیرخطی است و از روش مارکف سوییچینگ برای برآورد مدل بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده با استفاده از روش مارکف سوییچینگ MS-ARMA(۳,۱,۰) رابطه مثبت و معنی داری تجارت، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی با یک وقفه بر مصرف انرژی وجود دارد. به دلیل اثر ترکیب کشور ایران در صنایع انرژی بر، مزیت نسبی یافته است و تجارت بر مصرف اثر مثبت و معنی داری دارد.

Keywords:

منحنی کوزنتس , مارکوف سوییچینگ , مصرف انرژی , انتشار آلودگی