شناسایی کاربران غیرحساس به تغییر الگوی قیمت گذاری محدوده، نمونه موردی طرح قیمت گذاری دوره مبنای تهران

زمینه و هدف: در تهران از سیاست قیمت گذاری برای کاهش ازدحام در ناحیه مرکزی شهر استفاده می شود. سیاست قیمت گذاری در تهران سابقه طولانی دارد و در طی زمان دچار تغییرات مختلفی شده است. این سیاست در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ به شکل دوره مبنا اجرا شد، یعنی کاربران خودروشخصی باید برای تردد در ناحیه مرکزی شهر براساس ساعت تردد خود (اوج و غیر اوج) هزینه پرداخت کنند. یک جنبه بسیار مهم در اعمال سیاست قیمت گذاری محدوده، سنجش میزان اثربخشی آن در راستای شناخت عوامل موثر و شناسایی افرادی است که نسبت به سیاست های قیمت گذاری حساس نیستند.روش: در این مطالعه با استفاده از اطلاعات حاصل از پرسشگری به روش رجحان آشکار شده که پس از تغییر الگوی قیمت گذاری محدوده طرح ترافیک جمع آوری شد، به بررسی ویژگی های موثر بر عدم تغییر در رفتار سفر کاربران محدوده طرح ترافیک پرداخته شد. برای این هدف، از یک مدل لوجیت چندگانه، با استفاده از اطلاعات ۲۲۹ پاسخگو استفاده شده است. برای محاسبه اثرات حاشیه ای نیز از شبیه سازی در نرم افزار NLogit استفاده شد.یافته ها: زنان سرپرست خانوار و کاربرانی که بیش از یک خودرو در خانوار دارند و با هدف سفر شغلی وارد محدوده می شوند، در طرح دوره مبنا، همچنان با خودروی شخصی وارد محدوده می شوند. در طرح دوره مبنا، استفاده از مترو برای کاربرانی که مبدا سفرشان خارج از محدوده طرح کنترل آلودگی هوا و مقصدشان داخل محدوده طرح ترافیک است،  مطلوبیت بیشتری دارد.  تغییر محل سکونت فعلی به خارج از محدوده آلودگی هوا، سهم گزینه خودروی شخصی را ۷۶/۱۲ درصد افزایش و تغییر سطح میزان آشنایی با طرح ترافیک از کم به زیاد، سهم گزینه خودروشخصی را ۱۲/۲۹ درصد افزایش می دهد.نتیجه گیری: برای موثر بودن قیمت گذاری محدوده پرتراکم، لازم است سطوح قیمتی این سیاست به گونه ای تعیین شود که کاربران خودروی شخصی با ویژگی های ذکر شده، به استفاده از حمل ونقل همگانی روی بیاورند و همچنین، سیاست های اخذ شده باید در راستای حفظ کاربران حمل ونقل همگانی فعلی باشد که لازمه آن افزایش کارایی حمل ونقل همگانی است.

Keywords:

قیمت گذاری دوره مبنا , کاربران غیرحساس , قیمت گذاری موثر , رجحان آشکارشده