تبیین واولویت بندی عوامل موثر بر ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی

کنترل داخلی یک سازمان شامل سیاست ها و روش هایی است که برای تامین اطمینان نسبی (منطقی) از دستیابی به هدف های سازمانی به وجود می آید. در یک ساختار پیشرفته از کنترل های داخلی، احتمال خطا و رفتار متقلبانه و غیرقانونی می تواند به حداقل برسد. مدل های موجود جهت ارزیابی کنترل های داخلی عبارت اند از: چارچوب کمیته کوزو، مدل کوبیت و چارچوب گزارش انجمن بنیاد پژوهش های حسابرسان داخلی. در این میان، شناخته شده ترین و متداول ترین چارچوب به وسیله گزارش کوزو ارایه شده است. داده های تحقیق به روش آمیخته اکتشافی جمع آوری گردید. داده های کیفی از طریق مطالعه مروری گسترده منابع معتبر در زمینه کنترل های داخلی به دست آمد و با استفاده از کدگذاری از طریق تحلیل محتوا، متغیرهای اولیه مدل شناسایی شد؛ از ۴۸۳ کد اولیه ۴۸ شاخص استخراج شد که در قالب ۷ بعد، دسته بندی شدند جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان مطلع و صاحب نظر حرفه ای و دانشگاهی در حوزه کنترل های داخلی بود که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، تعداد ۱۱ نفر خبره به عنوان نمونه آماری انتخاب و نظرات آن ها طی سال ۱۴۰۱ اخذ گردید. از بین کدهای محوری استخراج شده (بخش کیفی) مقوله تدوین کنندگان قوانین و استانداردها در ۸ گزاره، ساختار مالکیت در ۶ گزاره، ساختار هیات مدیره در ۹ گزاره، ویژگی های حسابرس داخلی در ۷ گزاره، ویژگی های شرکت در ۵ گزاره، ویژگی های صنعت در ۸ گزاره و ویژگی های حسابرس مستقل در ۸ گزاره و در مدل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ویژگی های حسابرس مستقل به عنوان زیربنایی ترین عوامل در ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی می باشند. سپس ساختار هیات مدیره در سطح دوم ویژگی های حسابرس داخلی در سطح سوم تاثیرگذاری قرارگرفته و درنهایت، تدوین کنندگان قوانین و استانداردها، ساختار مالکیت، ویژگی های صنعت و ویژگی های شرکت به ترتیب تاثیرپذیرترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند

Keywords:

کنترل های داخلی , ارزیابی کنترل های داخلی , بورس اوراق بهادار , تحلیل کیفی