اثر آمینوکلات منیزیم و جلبک دریایی ( Sargassum angustifolium ) بر بهبود خصوصیات رشدی و کیفی خیار گلخانه ای در محلول غذایی کاهش یافته منیزیمی

سابقه و هدف: منیزیم از عناصر ضروری در رشد گیاهان است. همچنین منیزیم دارای نقش مهمی در تقسیم بندی کربوهیدرات ها و ماده خشک تولیدی بین ریشه و شاخساره می باشد. یکی از چالش های اساسی تولید کنندگان سبزی و صیفی در گلخانه های جنوب ایران، کمبود منیزیم به ویژه در اواسط فصل رشد به دلایل مختلفی همچون پایین بودن کیفیت آب و افزایش بی رویه و مصرف غیر-منطقی کود های پتاسیمی در فاز زایشی می باشد. بنابراین یافتن راهکارهای عملی که به کاهش مصرف کودهای شیمیایی، کاهش هزینه های تولید،کاهش خطرات زیست محیطی، افزایش بهره وری، عملکرد و بهبود امنیت غذایی و کشاورزی پایدار کمک نماید، امری کاملا ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از آمینوکلات های منیزیمی و عصاره جلبک های دریایی بومی خلیج فارس، علاوه بر کاهش مصرف کود راهکاری عملی به منظور بهبود رشد و کیفیت میوه خیار گلخانه ای در شرایط محلول غذایی کاهش یافته منیزیمی ارائه نماید.مواد و روش ها: این آزمایش در پاییز و زمستان ۱۴۰۱ در گلخانه آموزشی-پژوهشی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تیمار های آزمایشی شامل محلولپاشی غلظت های مختلف آمینوکلات منیزیم (۰، ۵/۲ و ۵ میلی لیتر در لیتر) و جلبک دریایی Sargassum angustifolium (۰ ، ۵/۱ و ۳ گرم در لیتر) بود. محلولپاشی آمینوکلات منیزیم و جلبک دریایی در دو هفته بعد از انتقال نشاء آغاز و تا یک هفته قبل از پایان برداشت ( مجموعا ۸ هفته از ۱۱ هفته) هر هفته یکبار ادامه داشت. در طول فصل رشد و پس از اثر گذاری تیمارها، فاکتورهای رشدی و کمی مانند وزن تر و خشک ریشه، ساقه و برگ، تعداد و سطح برگ، وزن تر کل میوه، طول و قطر میوه و کیفی مانند TSS، pH و EC عصاره میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون، سفتی میوه و درصد ماده خشک میوه در بوته های خیار اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج اثر متقابل غلظت های مختلف آمینوکلات منیزیم و محلول پاشی جلبک دریایی نشان داد که با افزایش غلظت منیزیم تا سطح ۵ میلی لیتر در لیتر و جلبک دریایی تا سطح ۳ گرم در لیتر وزن تر و خشک ریشه، ساقه و برگ، تعداد و سطح برگ و وزن تر میوه افزایش معنی داری را به نمایش گذاشت به گونه ای که تیمار Mg۳×S۳ (سطح ۵ میلی لیتر در لیتر آمینوکلات منیزیم و ۳ گرم در لیتر عصاره جلبکی) و تیمار شاهد (Mg۱×S۱) (سطح صفر میلی لیتر در لیتر آمینوکلات منیزیم و صفر گرم در لیتر عصاره جلبکی) به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر شاخص های رشدی را به خود اختصاص دادند. افزایش سطوح عصاره جلبکی تا سطح ۳ گرم بر لیتر و غلظت آمینوکلات منیزیمی تا سطح ۵ میلی لیتر در لیتر سبب افزایش دو برابری وزن تر میوه در هر بوته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بالاترین TSS عصاره میوه در تیمار Mg۳×S۳ (۷۳/۴%) و کمترین آن در تیمار شاهد (Mg۱×S۱) (۱۳/۲%) مشاهده گردید. یافته های این آزمایش نشان داد که در محلول کاهش یافته منیزیمی، همزمان با افزایش سطوح عصاره جلبکی و غلظت آمینوکلات منیزیمی درصد ماده خشک میوه های خیار نیز افزایش یافت به گونه ای که کمترین درصد ماده خشک میوه در تیمار Mg۱×S۱ (۲۷/۲ %) و بیشترین میزان درصد ماده خشک میوه در تیمار Mg۳×S۳ (۷۸/۴%) مشاهده گردید.نتیجه گیری: یافته های حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از آمینوکلات منیزیم احتمالا از طریق افزایش تولید کلروفیل و عصاره جلبک دریایی از طریق بهبود بیوماس و تحریک رشد می تواند رشد، وزن کل میوه و خصوصیات کیفی میوه خیار را افزایش دهد. با توجه به نتایج آزمایش حاضر استفاده از مقادیر ۵ میلی لیتر در لیتر آمینوکلات منیزیم و ۳ گرم در لیتر عصاره جلبکی برای بهبود شاخص های رشدی، عملکردی و کیفی خیار گلخانه ای در شرایط کاهش یافته منیزیمی، توصیه می گردد.

Keywords:

جلبک دریایی , خیار , رشد , عملکرد , منیزیم