بررسی اقتصادی آبیاری محدود گندم دیم تحت مدیریت های مختلف زراعی و تعیین قیمت آب در مزارع زارعین استان کرمانشاه

آبیاری محدود در زراعت دیم حتی در صورت اثربخشی آن، بایستی از جنبه های اقتصادی نیز مورد ارزیابی قرار گیرد تا بهترین مدیریت زراعی از لحاظ اقتصادی تعیین شود. اهداف مطالعه، تعیین میزان هزینه و درآمدهای تولید گندم دیم  تحت مدیریت های سنتی و برتر زراعی، تعیین قیمت آب آبیاری با نرخ تنزیل مناسب، اقتصادی و غیر اقتصادی بودن جای گزینی تیمارها تحت مدیریت های مختلف بوده است. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح مدیریت زراعی (سنتی و برتر) با سطوح مختلف آبیاری تکمیلی (دیم، تک آبیاری در زمان کاشت و تک آبیاری بهاره) در منطقه مرک استان کرمانشاه بوده است. آزمایش ها در مزارع کشاورزان و با مشارکت آنها انجام و داده های لازم جمع آوری شد. در این بررسی، جهت انتخاب مناسب ترین تیمار آبیاری محدود و مدیریت زراعی مناسب در دو سال زراعی (۸۵-۱۳۸۴ و ۸۶-۱۳۸۵)، از تکنیک بودجه بندی جزیی و برای تعیین قیمت آب از روش اقتصاد مهندسی (فرمول های سری یکنواخت) استفاده گردید. طبق نتایج به دست آمده، میانگین هزینه تولید در دو سال زراعی، تحت شرایط مدیریت مرسوم و اعمال مدیریت برتر زراعی در مزرعه انتخابی منطقه مرک، به ترتیب ۱۱۰۷/۵ و ۱۵۶۷/۵ هزار ریال در هکتار محاسبه شد. در منطقه  مورد مطالعه، جای گزینی تیمار مدیریت برتر زراعی تحت شرایط تک آبیاری در بهار توسط سایر تیمارها غیر اقتصادی بوده است. زیرا در صورت جای گزینی سایر تیمارها به جای تیمار انتخابی در منطقه، میزان کاهش درآمد بیشتر از کاهش در مقدار هزینه خواهد شد. میانگین سود خالص این تیمار ۵۶۶۴ هزارریال محاسبه شد که بیشتر از سایر تیمارها می باشد. ارزش کنونی هزینه یکنواخت سالانه برای هزینه های سرمایه گذاری با نرخ تنزیل ۷% حدود ۲۴۷۲۳/۳ هزار ریال برآورد گردید. با در نظر گرفتن هزینه های جاری و حجم آب مصرفی به میزان ۱۹۹۵۸۴ متر مکعب، قیمت هر متر مکعب آب آبیاری در منطقه هدف ۱۲۳/۹ ریال محاسبه گردید.

Keywords:

آبیاری تکمیلی , بهره وری آب , قیمت آب , بودجه بندی جزیی , حوضه کرخه