ارزیابی انتقادی «روانشناسی شخصیت» با تاکید بر آرای علامه محمدتقی جعفری

علم روانشناسی ، یکی از شاخص های علوم انسانی به شمار می رود. این بدین دلیل است که دو مولفه روان و شخصیت انسان، بر ساحت فردی و اجتماعی تاثیرات مهم و معتنابهی می نهد. یکی از شاخه های مهم علم روانشناسی ، روانشناسی شخصیت است که رکن رکین آن، پرداخت به شالوده و زوایای ”شخصیت ” انسان است . در مغرب زمین ، مکاتب مختلفی در این باب ایجاد شده است که ؛ هر کدام بعدی از ابعاد شخصیت را در قالب نظریه خاصی شناسایی کردهاند. باری علامه محمد تقی جعفری در بسیاری از نوشته هایش به تحقیق در علم روانشناسی و رکن مرکزی آن یعنی »شخصیت «، پرداخته و با انتقادات متنوع، درصدد ایجاد یک تحول و چرخش فکری در این حوزه می باشد. ایشان با رفتارگرایی ، کمیت انگاری و تجربه گرایی صرف در این علم مخالفت کرده و همت روانشناسان جدید را مصروف در این امور می داند. بنا به اعتقاد ایشان، رسالت و شالوده بنیادین روانشناسی شخصیت ، معرفت به من » ملکوتی « (در روانشناسی اسلامی ، علم النفس ) است ، که روانشناسی غربی در پردهگرفتن از زوایای آن ناموفق بوده است . فلذامهمترین ، بعد شخصیت ، وجهه روحانی بودن آن است که روانشناسی جدید، جملگی آن را به نسیان سپرده است . آرای علامه را می توان به عنوان کلیدی رهگشا در حل مجهولات علمی شخصیت و صیقل مکاتب مختلف محسوب نمود. در این مقاله تلاش می شود تا با رویکرد توصیفی ، تحلیلی و انتقادی به روانشناسی شخصیت پرداخته شودمتعاقبا؛ به رویکرد انتقادی علامه و آثارونتایج آرای ایشان نظر می گردد. هدف اصلی این مقاله تنقیح مولفه های اساسی روانشناسی شخصیت ، با توجه به آموزههای الهیاتی -اسلامی با روش انتقادی -استدلالی است .

Keywords:

روانشناسی , روانشناسی شخصیت , مه علاجعفری , من طبیعی , من ملکوتی .