ویژگی های ارتباط در قرآن کریم با نظر به آراء جان فیسک در حوزه مطالعات ارتباطی

از دیدگاه جان فیسک دو مکتب عمده را در مطالعات ارتباطی می توان تشخیص داد: مکتب فرایندی که ارتباط را همانا پیام می داند و بر اهمیت فرستنده تاکید می کند و مکتب نشانه شناختی که ارتباط را به منزله تولید و تبادل معانی در نظر می گیرد و بر اهمیت مخاطبان تاکید دارد. خود فیسک از اصحاب مکتب نشانه شناختی است ولی با این وجود، معتقد است که جهت فهم بهتر ارتباط، می بایست تلفیقی میان دو مکتب مزبور شکل گیرد. بر همین اساس، نگارنده این نوشتار نیز معتقد است که در مطالعه متون دینی در اسلام، هیچ یک از دو مکتب فرایندی یا نشانه شناختی به تنهایی نمی توانند کارآمد باشند و در نتیجه، در نوشتار حاضر با تحلیل محتوای قرآن کریم به بررسی ویژگی های ارتباط در این متن دینی پرداخته و شواهدی ارائه کرده که نشان می دهند جهت فهم ویژگی های ارتباط در این کتاب مقدس، رویکردی تلفیقی مورد نیاز است که بتواند دو مکتب فرایندی و نشانه شناختی را به هم نزدیک کند و از مفروضه های هر دو مکتب استفاده نماید. مکتب جدید را بر مبنای مفروضاتش می توان «مکتب اسلامی ارتباط» نامگذاری کرد.

Keywords:

جان فیسک , مکتب فرایندی , مکتب نشانه شناختی , مکتب اسلامی ارتباط , قرآن کریم