پیامد نظام های کشت بر شاخص پایداری و کربن آلی خاکدانه ها در خاک های با سابقه بلندمدت کشت نیشکر

این مطالعه با هدف بررسی اثرات سیستم­های مختلف کشت نیشکر بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی-بیولوژیکی خاک و شاخص­های پایداری خاکدانه­ها در بخشی از اراضی استان خوزستان انجام گرفت. بدین منظور، اثرات روش کاشت نیشکر (یک ردیفه و دو ردیفه)، و سن گیاه (یکساله و چند ساله) بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و مقدار پایداری خاکدانه خاک سطحی (۳۰-۰ سانتی متر) در مزارع نیشکر هفت تپه، که به مدت طولانی از ابتدای تاسیس مجتمع تحت کشت بوده­اند، مورد بررسی قرار گرفت. در نمونه های خاک، مقادیر کربن آلی، کربن فعال، تنفس پایه، تنفس برانگیخته، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها (MWD)، میانگین هندسی قطر خاکدانه­ها (GMD)، درصد خاکدانه­های پایدار و کربن خاکدانه­ای اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد، کشت دوردیفه باز-رویش و زمین کشت­نشده به ترتیب حاوی بیشترین (۹۵/۰ درصد) و کمترین (۲۱/۰ درصد) میزان کربن آلی خاک بودند و میزان کربن آلی به طور معنی دار در کشت­های دوردیفه نخستین باز-رویش و تازه­کشت، بیشتر از سایر کشت­ها بود. مقدار تنفس پایه در کشت یک­ردیفه سومین باز-رویش و تنفس برانگیخته در کشت دو ردیفه تازه­کشت، به شکل معنی­داری بیشتر از سایر کشت­ها به دست آمد. بیشترین مقدار MWD و GMD در کشت­های یک­ردیفه سومین باز-رویش و یک­ردیفه تازه­کشت، و کمترین مقدار آنها در زمین کشت­نشده مشاهده شد. بیشترین درصد خاکدانه های درشت (بزرگتر از ۲ میلی متر) و خاکدانه­های ریز (۲-۵۳/۰ میلی متر)، به ترتیب در کشت­های یک ردیفه تازه­کشت و دوردیفه تازه­کشت مشاهد شد. بیشترین درصد خاکدانه­های متوسط در کشت­های یک ردیفه تازه­کشت، دوردیفه تازه­کشت و دو ردیفه اولین باز-رویش مشاهد شد. بر طبق نتایج، اختلاف معنی­داری بین کشت­های مورد مطالعه در خصوص کربن آلی درون خاکدانه­ها مشاهده شد، به نحوی که بیشترین میزان کربن آلی موجود در خاکدانه­ها در خاکدانه­های درشت (۲-۲۵/۰ میلی متر)، به ترتیب در کشت­های دوردیفه دومین باز-رویش، دوردیفه تازه­کشت و یک ردیفه تازه­کشت مشاهد شد.

Keywords:

پایداری خاکدانه ها , کربن آلی , کربن فعال , نوع کشت , نیشکر