کارکرد ابیات شاهنامه در تاریخ جهانگشای جوینی

مغولان قرن هفتم به ایران حمله کردند. آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و البته نرفتند. اما با تدبیر و تامل ایرانیانیکه توانسته بودند خود را به دربار مغولان نزدیک کنند و آنها را تحت تاثیر آرا و نظرات خود قرار دهند و با بهرهگرفتنمغولان از بزرگان و دانشمندان ایرانی در دربار ایلخانی به نوعی کار ایرانیان به دست ایرانیان واگذاشته شد. در این میانعطاملک جوینی که از صاحبمنصبان و تاریخنگاران این عهد بود با رویکردی دوگانه نسبت به مغولان نقش بسزایی بهتاسی از برادرش شمس الدین محمد جوینی و با مدد جستن از شاهنامه فردوسی، در حفظ هویت و فرهنگ ایرانی ایفا کرد.این پژوهش به روش کتابخانه ای به گردآوری عناصر و ابیات شاهنامه در تاریخ جهانگشا پرداخته است. و از یافته هایپژوهش این است که جوینی با بهره گیری از ابیات بسیاری از شاهنامه، که علاوه بر توصیف زمان و مکان و حالات فردیو حماسی کردن صحنه های جنگ، قصد احیای اندیشه های ایرانشهری به تاسی از شاهنامه را داشته و با همسان سازینوستالژیک بین عناصر تاریخی و اسطورهای و ستایش عدل انوشیروانی و بخشش حاتمی برخی سلاطین؛ علاوه بر تبیینگذشته پرافتخار ایران نوعی الگوسازی و تبیین آداب شهریاری به صورت تلویحی را در نظر داشته است و با این کار ایناثر را از سایر آثار تاریخی این دوره متمایز کرده است. در نتیجه تلاش امثال جوینی در این دوره زبان فارسی زبان مردمایران زمین باقی ماند و دیوانسالاران توانستند مغولان را به دنیای شگفت ادب و فرهنگ پارسی بکشند

Keywords:

تاریخ جهانگشا , جوینی , فردوسی , شاهنامه.