بررسی تشکیلات دربار ایران عصر ساسانی از اردشیر دوم تا یزدگرد سوم

بعد از فروپاشی حاکمیت سیاسی اشکانیان و برقراری حاکمیت سیاسی ساسانی در گستره فلات ایران، شاهان نخستین ساسانیبا توسعه مرزهای سیاسی خود در بین النهرین- آسیای صغیر – مصر و سایر دولت شهرهای دیگر منطقه توانستند با الگوبرداریاز حاکمیت سیاسی، اداری، تشکیلات درباری، همجوار خود یک ساختار دقیق و منظمی با ساختار دینی را پدید آوردند کهدنیای باستان نمونه از آن را خود ندیده است؛ و با گذشت زمان شاهان ساسانی با توسعه و تحول در این ساختارهای الگوبرداریشده از اشکانیان- سلوکیان- امپراتوری بیزانس و همچنین بومی سازی و رفع نقایص آن توانستند یک ساختار محکم و استواریسیاسی با تلفیقی از دین مذهب زرتشتی را در تمامی زمینه ها در فلات ایران ایجاد کنند که بعدها تشکیلات سیاسی چون خلفایراشدین- اموی و عباسی از آن الگو برداری یا همان تشکیلات را تا سالیان سال برای خود لحاظ کردند. به نحوی که آنانچندین سال مدیون و وامدار این حاکمیت سیاسی بودهاند. بنا به نظر مورخان ساختار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ایران عصرساسانی از اردشیر دوم تا یزدگرد سوم یکی از مهمترین و بزرگترین ساختارهایی است که دنیای باستان آن را تجربه کرده است.این قضیه از این جهت دارای اهمیت است نخست شاهان ساسانی با تلفیق دین و دولت یک ساختار دینی تاسیس کردند دوماینکه تمامی تشکیلات تا دوره خسرو انوشیران به کار خود ادامه داد ولی برخی از اتفاقات چون ظهور مانی و به دنبال ظهورمزدک شاهان ساسانی از جمله خسرو انوشیروان به تفکر داشت که تشکیلات ساخته قبلی دارای نقایصی که باید رفع گردیداز این رو او برخی از نهادها را در این میان مشکل داشتند به هم و آن را با ساختار جدی تنظیم نمود. با توجه به اهمیت اینموضوع، پژوهش حاضر درصدد است ضمن تاکید و تایید این ساختار میراثی از سایر تمدنها با بررسی ابعاد آن، ماهیت وچگونگی این تاثیرات و اقدامات اصلاحی شاهان ساسانی را تبیین کند و با این سوال؛ تشکیلات وساختار دربار در ایران عصرساسانی )ازاردشیر دوم تا یزدگرد سوم ( چه ویژگی و اختصاتی داشته است؟ در بررسی های به عمل آمده نشان داده میشود کهحاکمیت و تشکیلات دربار ساسانی وجود ساختارهای اداری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دینی ایران عصر ساسانی از زماناردشیر دوم تا پایان یزدگرد سوم در جوابدهی به درخواست مردم عصر ناکارآمد تصور کرده و درصدد بر امدند با تغییر درماهیت آن بتوانند تمامی قدرت را به دست بگیرند. اینکه این بنیان ها چگونه شکل گرفته و چه فرازوفرودهایی را طی کردهاست از جمله مباحث قابل طرح در این پژوهش حاضر است

Keywords:

اردشیر دوم , یزدگرد سوم , ساختار تشکیلات دربار , ایران عصر ساسانی , دین