بررسی اثر ماشین جین اره ای در فرآوری وش بر خصوصیات رویشی بذر دو رقم پنبه

آسیب­های ظاهری و داخلی به بذر در اثر نیروهای مکانیکی حاصل از ماشین­های فرآوری، کاهش درصد جوانه­زنی و قدرت رویشی بذر را به دنبال دارد. با هدف افزایش کارایی ماشین جین اره­ای در جداسازی الیاف از بذر، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح فاکتورهای آزمایش، سرعت دورانی اره­های ماشین جین در سه سطح ۳۰۰ (S۱)، ۳۵۰ (S۲) و ۴۰۰ (S۳) دور بر دقیقه، رطوبت بذر در سه سطح ۳-۵ (M۱)، ۶-۸ (M۲) و ۱۰-۸ (M۳) درصد و رقم بذر پنبه در دو سطح حکمت (V۱) و گلستان (V۲) بود. در ارتباط با بذر پنبه، متغیرهای طول، عرض، ضخامت، میانگین هندسی و ضریب کرویت اندازه­گیری شد. پس از فرآوری وش پنبه در ماشین جین، اندیس ضخامت پوست بذر، میزان مواد خارجی روی الیاف، ظرفیت موادی ماشین جین اره­ای، قوه نامیه بذر، سرعت جوانه­زنی بذر، شاخص بنیه بذر و نشت یونی نسبی تعیین شد. پس از تجزیه واریانس، مقایسه داده­های میانگین تیمارها با آزمون دانکن و معادله رگرسیون بین تیمارهای آزمایش (متغیرهای مستقل) و پارامترهای اندازه­گیری شده (متغیرهای وابسته) صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که تیمارهای S۱M۲V۲ و S۱M۱V۱، به ترتیب با ۴۰/۲ و ۹۰/۱ کیلوگرم بر ساعت، بیشترین و کمترین مقدار ظرفیت موادی را ایجاد کرده­اند. با در نظر گرفتن سرعت دورانی و رطوبت یکسان، ظرفیت موادی ماشین در رقم گلستان ۲۲/۱۲ درصد بیشتر بود تا در رقم حکمت. معادلات رگرسیونی نشان داد که در رقم حکمت با افزایش سرعت دورانی اره­های ماشین جین، درصد جوانه زنی بذر افزایش و شاخص بنیه بذر کاهش می­یابد. در رقم گلستان نیز معادلات رگرسیونی نشان داد که افزایش سرعت دورانی اره­های ماشین جین، کاهش درصد جوانه­زنی و افزایش رطوبت، افزایش سرعت جوانه زنی را به دنبال دارد. سرعت دورانی ۳۵۰ دور بر دقیقه، رطوبت ۸-۶ درصد و رقم پنبه گلستان، بیشینه درصد جوانه­زنی و سرعت جوانه­زنی بذر را به ترتیب با ۶۷/۹۳ درصد و ۵۶/۲۴ بذر در روز ایجاد کرد و قابل توصیه است.

Keywords:

رطوبت , سرعت دورانی , ظرفیت موادی , قوه نامیه بذر , نشت یونی نسبی